Absolutisme: moeten we niet allemaal zelf ontdekken wat voor mij waarheid is?

Absolutism: don't we all have to find truth for ourselves?
Absolutisme: moeten we niet allemaal zelf ontdekken wat voor mij waarheid is?
Galaten 2:4-17

Elke week wordt er in de kerk waar Keller predikant is, een punt besproken waar mensen in New York moeite mee hebben ten opzichte van het christelijk geloof. Deze avond gaat het over dat christenen het idee hebben dat zij de absolute waarheid hebben. Zij hebben iets wat elk mens zou moeten geloven. Maar christenen ondermijnen daarmee de vrijheid van andere mensen. Ze zetten mensen onder druk die anders zijn en anders geloven.
Bovendien zijn ze zelf niet vrij. Ze moeten van alles doen en gaan daaronder gebukt, gelooft men in onze cultuur.
Iedereen moet toch voor zichzelf bepalen wat de waarheid is. Absolute waarheid is de vijand van vrijheid.

Hoe antwoorden wij hier op?
1. Truth is a lot more important than you think
    (de waarheid is veel belangrijker dan jij denkt)
2. Freedom is a lot more complex than you think
    (vrijheid is veel complexer dan jij denkt)
3. Jesus is more liberating than you think
    (Jezus is veel bevrijdender dan jij denkt)

Deze passage uit Galaten onderstreept deze drie principes.

1. De waarheid is veel belangrijker dan jij denkt.
Deze passage laat zien hoe het ging in de jonge kerk. De eerste christenen waren joden. Ze hielden de wetten van Mozes. Maar toen Paulus naar de 'onbesnedenen' ging en zij deel uit gingen maken van de gemeente, kwam de vraag op of zij zich aan de ceremoniële wetten moesten houden. Jezus had de wetten toch vervuld, compleet?

Ja, zegt Paulus, dat is zo.
Maar daar waren lang niet alle mensen in de gemeente het met hem over eens.
Vers 4 en 5 zeggen dat we vrijheid hebben in Christus, vanwege de waarheid van het evangelie. Let op het verband dat Paulus in deze verzen legt tussen vrijheid en waarheid.
Vrijheid, vs 4, komt door de waarheid, vs. 5. Dat is precies tegengesteld aan hoe wij in onze cultuur hier over denken. Wij voelen het als een gebrek aan vrijheid als we de waarheid moeten gehoorzamen.

Hoe komt dat?
De gedachte is dat als je de waarheid claimt, je macht over mensen wilt claimen. Het claimen van de waarheid is een controlemiddel over gedrag van andere mensen.
Nietzsche, de filosoof zegt: als mensen tegen hem zouden zeggen dat ze vinden dat iedereen voor sociale rechtvaardigheid moet strijden, zou hij hen vragen waarom? Is dat omdat ze zo van sociale rechtvaardigheid houden, of om een revolutie te starten om zichzelf aan de top te plaatsen en macht te geven.?
Of: iemand zegt tegen Nietzsche dat iedereen Gods woord moet gehoorzamen. Zijn reactie zal zijn: is dat omdat je zo van zijn woord houdt, of om jouw morele superioriteit te stabiliseren?

Wat Nietze zegt is hetzelfde als wat Jezus zegt over de Farizeeën. Hun manier van de waarheid claimen leidt tot controle over andere mensen.
Als Jezus dit zegt over het claimen van de waarheid, moet het wel waar zijn!
Maar als je hieruit concludeert dat alle waarheidsclaims altijd en overal een poging zijn om macht te krijgen, heb je het mis.

Lewis: als je zegt dat elke waarheidsclaim uit is op macht, wat zeg je dan eigenlijk? Dan heb je zelf ook een claim op de waarheid. Dus waarom zou ik dan naar je luisteren? Zo kun je veel redeneringen doorgronden.
Evolutionisten zeggen dat alles wat je geest je zegt over God allemaal voort komt uit chemische processen in je hersenen. Dus alles wat hun hersenen hen vertellen over God is dat ook. Dus, waarom zou ik daarnaar luisteren.
Je kunt dus nooit de stelling poneren dat elke aanspraak op de waarheid een aanspraak op macht is, want dat is die stelling zelf dan ook.
Zelfs als je zegt dat niemand de waarheid heeft, is dat ook een waarheidsclaim.

Iedereen heeft waarheidsclaims. Je moet wel. Dus daarom kun je niet zeggen dat een waarheidsclaim leidt tot onderdrukking. Het gaat erom wat er in die waarheidsclaim gezegd wordt.

Voorbeeld: er is een schietpartij geweest onder de Amish. Een meisje zei tegen de schutter dat hij haar mocht doden, en ze vroeg de anderen te sparen. De Amish gemeenschap zamelde zelfs geld in voor de weduwe van de schutter.
Van de Amish wordt gezegd dat ze fundamentalistisch zijn. Ze geloven dat zij de waarheid hebben. Maar zijn ze belust op macht? Onderdrukken zij mensen? Nee, dat blijkt uit dit voorbeeld.
Het gaat erom hoe die waarheidsclaim er uit ziet! Wat is fundamenteel?
Het fundamentele in de waarheidsclaim van christenen is een Man die stierf aan het kruis voor zijn vijanden. Die met zijn laatste adem de mensen om zich heen zegende en bad om vergeving voor hen.

Tuurlijk kunnen waarheidsclaims vrijheid afpakken en inperken.
Maar in Johannes 8 zegt Jezus dat de waarheid je vrij zal maken.
Je moet de Waarheid hebben om vrij te worden!

Voorbeeld: als schipper van een groot schip moet je zorgen dat je de goede route vaart. Vaar je per ongeluk een verkeerde inham in, dan kom je vast te liggen. Waarom? Je had geen contact meer met de waarheid hoe diep het kanaal was, waar je was, hoe dan ook, je miste de realiteit, je miste de waarheid die je vrijheid zou geven.
Het moderne idee dat je uit de buurt van de waarheid moet blijven als je vrij wilt zijn is gewoon dom!
Alleen de waarheid zal je vrijmaken.

2. Vrijheid is veel complexer dan jij denkt.
Paulus krijgt de toestemming om naar de heidenen te gaan. Hij krijgt gelijk, ze schudden handen, Galaten 2 vs. 9.
In vs. 10 staat dat de enige verplichting die hij kreeg de zorg voor de armen was. Dat kwam zo omdat hij naar de heidengebieden ging, waar veel meer geld zat dan in Jeruzalem en omstreken.
Paulus moest dus wel aan de armen blijven denken, dat is christelijk. In vs 4 staat dat hij vrij is in Christus, in vs 10 dat hij de verplichting had de armen te ondersteunen. Hij is vrij maar nog steeds gebonden aan de bijbelse normen. Vrijheid betekent dus niet dat je maar kan doen wat je wilt met je geld, je tijd.

Wellicht dacht je als modern mens dat vrijheid de afwezigheid van regels is. Hoe minder regels, hoe vrijer ik ben.
Wrong! Over-simplification!
Vrijheid is veel complexer dan dit!
Voorbeeld: als je ouder wordt zegt de dokter tegen je dat je al die lekkere dingen waar je zo van houdt niet meer moet eten. Je moet je vrijheid beperken in wat je eet om een diepere vrijheid vast te houden om langer van een gezond lichaam te genieten. Je kunt je er ook niet aan houden en de vrijheid nemen alles te eten wat je wilt, maar dat kost je je gezondheid. Je kunt niet beide hebben.

Nog een voorbeeld.
Veel van de luisteraars in de kerk hebben musikale gaven. Zij beperken hun vrijheid door alleen maar te oefenen. Allerlei andere dingen kunnen ze niet doen. Maar die restricties leiden tot een andere diepere vrijheid van het kunnen uitvoeren van mooie muziek, wat anders echt niet zou kunnen.
Krijg je nu het idee dat discipline en restricties je vrijheid brengen? Dat is niet het idee.

Vrijheid is niet de afwezigheid van regels, maar ook niet de aanwezigheid van regels en discipline zoals in meer traditionele culturen wordt gedacht.

Freedom is the presence of the right restrictions, vrijheid is de aanwezigheid van goede beperkingen, die passen bij je natuur, bij wie je bent, bij de waarheid over hoe God jou gemaakt heeft om te worden wie je bent.
Als je ontdekt wat de waarheid over jezelf is en wat jou aan mogelijkheden is gegeven, zul je als de muzikante zijn die van alles nalaat om maar te kunnen repeteren. Ga je iets doen wat niet bij je past, dan ga je kapot aan wat je niet bereiken kunt ook al geef je al je vrijheid op om te bereiken wat niet te bereiken valt. Bv als ik geen gaven heb voor muzikant worden.
Heb je er wel gaven voor gekregen, dan geven de beperkingen in vrijheid je juist meer vrijheid.

Vrijheid is dus niet de aan- of afwezigheid van regels, maar de aanwezigheid van de juiste regels die in overeenstemming zijn met de waarheid over wie je bent zoals je door God bent gemaakt. En dan zul je je vrijheid opgeven en je overgeven aan de regels omdat je een rijkere en diepere vrijheid zult ervaren. De waarheid zal je vrijmaken.

Daarom is een vis op het gras niet vrij. Je moet hem beperken tot het water.
Zie je dat vrijheid veel complexer is dan je dacht? Het gaat om beperkingen die passend zijn bij je natuur, met de waarheid over wie je bent.

Het ultieme voorbeeld van de complexiteit van vrijheid is liefde.
Liefde brengt je vrijheid. Maar de vrijheid van liefde ervaar je alleen als je alle individuele soorten van vrijheid loslaat. In een liefdesrelatie geven beiden de eigen onafhankelijkheid op.
Keller vertelt een voorbeeld dat toen hij pas getrouwd was hij op een dag 25 minuten later dan afgesproken thuis kwam en zijn vrouw hem vroeg waar hij was. Toen realiseerde hij zich dat zijn vrijheid om maar te doen wat hij wilde voorbij was, voor altijd.
Hoe intenser een liefdesrelatie hoe minder onafhankelijk je kunt zijn.

Er zijn mensen die dit herkennen. Die in een liefdesrelatie hun vrijheid hebben opgegeven, maar de partner deed dat niet. Nu zijn ze bang voor zo' n relatie. Zij zijn bang dat ze gebruikt gaan worden door anderen. Ook in een kerk!

3. Jezus is bevrijdender dan jij denkt.
In de film 'I Robot' is Sunny de robot geprogrammeerd om een robotrevolutie te ontketenen. Aan het eind is zijn opdracht vervuld en heeft hij dus niks meer te doen. De Inspecteur zegt dat hij zijn weg moet vinden, net als de anderen, dat is wat vrijheid betekent.
Dit past precies bij de moderne gedachten.
Als je moet uitvinden hoe je bent geprogrammeerd door je Maker, ben je een robot en dus niet vrij. Je bent alleen vrij als je nergens speciaal voor gemaakt bent. Als je je aan geen doel hoeft te verbinden. Dan ben je vrij!

Maar Johannes 1:1 zegt: in het begin was het woord, de Logos: de reden om te leven. Waar zijn wij voor gemaakt? Wat is onze Logos, de absolute waarheid waar we voor zijn gemaakt? Dit was een bekende manier van redeneren in die tijd, men was op zoek naar de reden van het bestaan.
Johannes zegt nu dat er een Logos is, de absolute waarheid, die niet abstract is. "Wij hebben zijn glorie gezien ". De Logos is een Persoon! Voor hem ben je gemaakt. Om hem lief te hebben, te dienen, hem plezier te doen.

We zagen dat bij een liefdesrelatie beiden de eigen onafhankelijkheid moeten opgeven. Je moet je voor de ander opofferen, alles geven. Als beiden dat doen, bereik je de hemel. Doet een van beiden dat niet, dan is dat erger dan het niet hebben van een relatie.
Elke relatie met God moet tweezijdig zijn. Als jij alleen van alles moet en alles moet opgeven voor God, krijg je een relatie waarin jij wetten moet gehoorzamen. Dat is geen relatie. Dat is niet tweezijdig.

Maar niet met deze God! De enige God, in de enige religie, die een persoonlijke relatie aangaat, is de God uit het christendom. Jezus kwam, aan het kruis, hij gaf zijn onafhankelijkheid op, hij offerde zich op. Maar Hij werd afgeschreven, wij waren als iemand in een relatie die niet afhankelijk wilden worden.
Hier is een God die ultiem vrij was, maar dat opgaf, zodat ik kan weten dat ik hem kan vertrouwen.
Alleen als de absolute waarheid een persoon is, kan ik echte vrijheid krijgen. Hij leefde het leven dat ik had moeten leven en kreeg de dood die ik verdiende.

Daarom kan Paulus in vs. 11 ev Petrus aanspreken op racisme. Hij wordt niet aangesproken op een regel dat hij racisme overtreedt (en die staan best in de bijbel), maar er wordt erop aangesproken dat hij de weg van de vrijheid niet meer bewandelde, vs. 14, 15. Petrus hoefde niet bang te zijn om afgewezen te worden door de joden, hij is geliefd en vrij.

Als je de waarheid van het evangelie kent, bevrijdt dat je van alles.