In de bovenzaal

The Upperroom

De bovenkamer
Tim Keller
Zondag 6 april 2003
Lucas 22: 14-34
Te beluisteren in het engels op http://sermons2.redeemer.com/sermons/upper-room

Samenvatting

Jezus geeft zijn volgelingen inzicht in de betekenis van zijn leven en de naderende dood, en illustreert dit door de maaltijd tijdens het Pascha. Tijdens die maaltijd verklaarde Jezus zelf aan zijn discipelen wat de betekenis is van zijn dood. Zij begrepen dat, later, en dat veranderde hun leven radicaal. In deze preek worden vier principes besproken die levensveranderend zijn. Wil je een veranderd leven krijgen dan moet je erkennen dat het Jezus dood het centrum van de geschiedenis is, dat zijn dood de basis is voor een nieuwe gemeenschap, dat zijn dood de oplossing voor het mysterie van vergeving en dan moet je je Jezus dood persoonlijk toe-eigenen.

Bijbeltekst

Lucas 22:14-34

14 Toen het zover was, ging hij samen met de apostelen aanliggen voor de maaltijd. 15 Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn lijden aanbreekt. 16 Want ik zeg jullie: ik zal geen pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het koninkrijk van God.’ 17 Hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en zei: ‘Neem deze beker en geef hem aan elkaar door. 18 Want ik zeg jullie: vanaf nu zal ik niet meer drinken van de vrucht van de wijnstok tot het koninkrijk van God gekomen is.’ 19 En hij nam een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: ‘Dit is mijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt. Doe dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken.’ 20 Zo nam hij na de maaltijd ook de beker, en zei: ‘Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt.
21 Maar weet wel dat degene die mij zal uitleveren samen met mij aan deze tafel aanligt. 22 Want de Mensenzoon moet heengaan zoals het voor hem bepaald is, maar wee de mens die hem zal uitleveren.’ 23 Ze vroegen zich onder elkaar af wie van hen zoiets zou kunnen doen.
24 Toen ontstond er onder hen onenigheid over de vraag wie van hen de belangrijkste was. 25 Jezus zei tegen hen: ‘Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft laat zich weldoener noemen. 26 Laat dat bij jullie niet zo zijn! De belangrijkste van jullie moet de minste worden en de leider de dienaar. 27 Want wie is belangrijker, degene die aanligt om te eten of degene die bedient? Is het niet degene die aanligt? Maar ik ben in jullie midden als iemand die dient.
28 Jullie zijn in al mijn beproevingen steeds bij mij gebleven. 29 Ik bestem jullie voor het koningschap zoals mijn Vader mij voor het koningschap bestemd heeft: 30 jullie zullen in mijn koninkrijk eten en drinken aan mijn tafel, en zetelen op een troon om recht te spreken over de twaalf stammen van Israël.
31 Simon, Simon, weet dat Satan jullie voor zich heeft opgeëist om jullie als graan te mogen zeven. 32 Maar ik heb voor je gebeden opdat je geloof niet zou bezwijken. En als jij eenmaal tot inkeer bent gekomen, moet jij je broeders sterken.’ 33 Simon antwoordde: ‘Heer, ik ben zelfs bereid om met u de gevangenis in te gaan en te sterven.’ 34 Maar Jezus zei: ‘Ik zeg je, Petrus, deze nacht zal de haan niet kraaien voordat je driemaal geloochend hebt dat je mij kent.’

Preek

Inleiding

Een grote vraag in de geschiedenis is, waarom de eerste christenen nou juist het kruis aannamen als belangrijkste symbool voor hun geloof. Realiseer je je waarom dat zo vreemd is? Alle andere oprichters van grote religies werden oud en waren succesvol. Mozes bracht het volk Israel tot de grens van het beloofde land en hij was meer dan 100 jaar oud toen hij stierf. Boeddha werd 80 jaar en bereikte de volledige verlichting, zoals dat genoemd werd. Mohammed werd 62 of 63 jaar en verenigde de Arabische landen onder één geloof. Ze stierven allemaal oud en succesvol. En in een absoluut contrast daarmee staat Jezus. Hij stierf toen hij 33 was, onbekend en vernederd en letterlijk door iedereen uit zijn leven alleen gelaten.

Je kunt wel begrijpen dat veel mensen juist naar die andere oprichters opkijken en zeggen dat God met hén was. “Kijk naar hun leven, dat is het soort leven dat ik ook wil leiden.” Waarom zou ook maar iemand in de wereld naar Jezus, stervend aan het kruis, kijken en zeggen: “Dat is het leven dat ik zou willen leven. Dat is degene die ik wil volgen. Dat is het geloof waar ik in wil geloven!” Waarom zou ook maar iemand dát willen?

Maar het gebeurde wel. Hele drommen wilden dat. Heel veel mensen in de vroege kerk, tijdens het Romeinse bewind, hebben hun leven compleet laten veranderen door het kruis, zodat de hele maatschappij erdoor veranderde. Hoe en waarom kon dat gebeuren?

John Stott, een christelijk schrijver, legt het zo uit:

‘Het feit dat een kruis het christelijke symbool werd, en dat christenen hardnekkig weigerden, ondanks de spot, zich ervan te ontdoen ten gunste van iets dat minder offensief was, kan slechts één verklaring hebben. Het betekent dat de centrale plaats van het kruis is ontstaan ​​in de geest van Jezus zelf.’ [Zie ook: http://leroyng.wordpress.com/2012/07/05/john-stott-quotes-from-the-cross-of-christ-chapter-1-the-centrality-of-the-cross/]

Hij zegt dat niemand zelf zou bedenken dat hij het kruis een centrale plaats zou geven in zijn geloof. Dat zou niemand doen! Daarom kan de enige reden zijn dat het kruis zo’n transformerende werking heeft in het leven van zoveel mensen, dat het de wereld veranderde. Jezus zelf verklaarde, in de nacht voordat hij stierf, wat de betekenis was van zijn dood. Hij gaf zijn discipelen de interpretatie, de verklaring van de betekenis van zijn dood. En achteraf, toen alles voorbij was, herinnerden ze zich dat en accepteerden dat en het veranderde hen. Het veranderde hen! En het veranderde de wereld.

Waar vind je die verklaring, die uitleg, die levensveranderde verklaring van wat de betekenis van het kruis is? Die vind je hier, in dit Bijbelgedeelte. In deze boodschap, in wat Jezus zegt tegen zijn discipelen in die bovenkamer in de nacht voordat hij stierf. En die boodschap is er ook voor jou, zoals je weet. Als jij tot je neemt wat hij tegen de discipelen zei, dan zal dat jou ook veranderen.

Hij vertelt ons vier dingen over zijn dood. Je zou kunnen zeggen dat dat vier levensveranderende principes zijn.

1. Jezus dood is het centrale punt in de geschiedenis
2. Jezus kruis is de basis voor een heel nieuwe gemeenschap
3. Jezus dood is de oplossing voor een groot mysterie
4. Jezus dood  moet je je persoonlijk toe-eigenen

1. Jezus dood is het centrale punt in de geschiedenis
Het eerste wat opvalt is dat Jezus zijn discipelen, en ons, vertelt over zijn dood tijdens het Pascha. Hij zegt:

‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn lijden aanbreekt.’

Waarom gebruikt hij het Pascha als hét moment om uit te leggen wat de betekenis van zijn dood is? Dan moeten we eerst kijken wat het Pascha inhoudt. Het Pascha was een maaltijd die de Israëlieten voor het eerst gebruikten in de nacht dat zij Egypte zouden verlaten. Ze werden door God bevrijd uit de slavernij in Egypte. Voordat ze bevrijd werden van de Farao aten ze deze maaltijd. En God zei dat hij wilde dat ze deze maaltijd elk jaar weer zouden moeten houden, als herinnering aan die eerste nacht. Die mochten ze nooit vergeten. Ze mochten nooit vergeten hoe hij hen redde door zijn genade en zijn kracht. En daardoor gebeurde het al eeuwenlang dat een keer per jaar het Pascha werd gevierd. Wat je in vers 17 leest is exact wat er al die eeuwenlang al gebeurde tijdens deze maaltijd:

Hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en zei: ‘Neem deze beker en geef hem aan elkaar door.’

Het hoofd van de familie nam altijd de beker, sprak er de zegen over uit en dan werd er een vraag gesteld. Die vraag werd gewoonlijk door het jongste kind gesteld: ‘Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden?’ En dan ging het familiehoofd uitleggen wat de betekenis was van het Pascha en daarbij gebruikte hij teksten uit Deuteronomium, omdat in dat boek de betekenis van het Pascha wordt uitgelegd. Hij gebruikte bijvoorbeeld Deut. 26: 5-9:

‘Mijn vader was een zwervende Arameeër. Hij trok naar Egypte en woonde daar als vreemdeling met een handvol mensen, maar ze groeiden uit tot een zeer groot en machtig volk. 6 De Egyptenaren begonnen ons slecht te behandelen: ze onderdrukten ons en dwongen ons tot slavenarbeid. 7 Toen klaagden we de HEER, de God van onze voorouders, onze nood. Hij hoorde ons hulpgeroep en zag ons ellendig slavenbestaan. 8 En de HEER bevrijdde ons uit Egypte, met sterke hand en opgeheven arm, op angstaanjagende wijze, met tekenen en wonderen. 9 Hij bracht ons hierheen en gaf ons dit land, dat overvloeit van melk en honing.’

En Deut. 16:3

Bij dat vlees mag u geen gedesemd brood eten, maar alleen ongedesemd brood, gedurende zeven dagen. Het is het tranenbrood dat u, zolang u leeft, zal herinneren aan de dag waarop u wegtrok uit Egypte, aan dat overhaaste vertrek.

En zo legde het familiehoofd de betekenis uit van de verschillende onderdelen van het Pascha. En ook Jezus pakt de beker en begint uit te spreken wat al eeuwen wordt gezegd. Maar als hij dan begint te spreken moeten de discipelen helemaal verbouwereerd zijn geweest, want Jezus zegt dingen die nog nooit eerder tijdens een Paasmaaltijd zijn uitgesproken. Het eerste wat hij zegt is dat de maaltijd van die avond niet terugwijst naar het verleden, maar heen wijst naar de toekomst. Hij zegt:

Ik zal geen pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het koninkrijk van God.

Hij spreekt dus over iets dan nog voor hen ligt, dat nog moet gaan gebeuren.

Maar het meest verbazingwekkende wat hij zegt is dat hij niet zegt dat het brood een herinnering is aan wat gebeurd is, maar dat het brood een herinnering is aan zíjn lichaam. ‘Dit is het brood dat aan mij herinnert. Zoals dit brood voor jullie wordt gebroken om je ermee te voeden, zo wordt mijn lichaam gebroken. Dit is mijn lichaam dat ik voor jullie ga geven, om jullie het leven te geven.’

Jezus gebruikt het Pascha als context, als illustratie om over zijn dood te spreken. Weet je wat hij daarmee zegt?

Jarenlang hebben ze een maaltijd gehouden om eraan terug te denken dat God hen bevrijdde van politieke en economische slavernij in Egypte. Maar vanavond eten ze een maaltijd in de nacht voor de bevrijding, de verlossing uit de slavernij van de zonde en het kwaad zelf. Alle offers, alle bevrijding die door andere leiders is gebracht, wijst heen naar Jezus. Hij is de ultieme Mozes. Dit is de ultieme exodus. Dit is dé nacht die anders is dan alle andere nachten. Dus als Jezus, midden in het Paasfeest zegt dat het over hem gaat, wil hij daarmee zeggen dat zijn dood de climax is waar de hele geschiedenis naar op weg was. Dat is verbazingwekkend! Het klinkt gek, maar dit is het eerste wat je moet geloven over de dood van Jezus als je wilt dat het je leven verandert zoals het de levens van de discipelen veranderde. Jezus Christus zegt: ‘Mijn dood, het kruis, staat in het centrum van de geschiedenis’.
Dit is het eerste punt.

2. Het kruis is niet alleen het centrum van de geschiedenis, maar ook de basis voor een heel nieuwe gemeenschap.

Het kruis is de basis voor een radicaal nieuwe gemeenschap die diepgaand verschilt van andere gemeenschappen. Het middelste gedeelte van onze tekst gaat over wat er gebeurde toen de discipelen onenigheid hadden over wie de belangrijkste was van hen. Jezus zei tegen hen in vers 25:

Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft laat zich weldoener noemen. Laat dat bij jullie niet zo zijn!

Wat is er aan de hand? Lucas is de enige evangelist die deze onenigheid over wie de belangrijkste is en die plaats vind tijdens het paasmaal, vermeldt in zijn evangelie. Hij is de enige die dit onder onze aandacht brengt. En wat hij er mee wil vertellen is dat het kruis ons niet alleen maar veranderd als individuele mensen. Het geeft ons niet vergeving, geluk, vrede die alleen voor ons persoonlijk bedoeld is, op een individuele manier. Als je echt begrijpt wat de betekenis van het kruis is, als het kruis echt je leven binnen komt, plaatst je dat in een gemeenschap, een radicaal nieuwe en andere gemeenschap. Je hebt de echte betekenis van het kruis niet begrepen als je dat niet overkomt. Dan is het kwartje nog niet gevallen. Je hebt niet echt begrepen wat het kruis betekent als je je steeds weer afzet tegen de kerk en als je het kruis je niet laat dwingen en trekken en verzegelen in een heel nieuwe vorm van gemeenschap.

Wat bedoel ik hier nou precies mee? Er worden ons hier drie dingen verteld, kenmerken van de gemeenschap die door het kruis wordt gecreëerd.

Het kruis doet een gemeenschap ontstaan van

1. een intieme familie
2. een radicale samenleving
3. een omgekeerde meritocratie [Meritocratie is (vrij vertaald: geregeerd door degenen die het verdienen) is een maatschappijmodel waarin de sociaal-economische positie van elk individu is gebaseerd op zijn of haar verdiensten (merites). Hierbij gaat het dus niet direct om de aanleg die men heeft, maar wat men met die aanleg doet.]

1. Het kruis creëert een intieme familie. Wat je wellicht over het hoofd hebt gezien toen je deze tekst las – en dat is niet raar, ik heb het ook jaren gemist en het is een deel uit de tekst die zo duidelijk is dat je er gewoon over heen leest – is wáár de mensen elk jaar weer hun Pascha vieren. Waar vier je het Pascha? Je viert het Pascha met je familie. En elk van deze discipelen had een familie die die avond ook ergens het Pascha vierde. Maar Jezus heeft de stoutmoedigheid om elke discipel weg te houden van zijn familie met Pascha en hem naar deze kamer te brengen om met Hem het Pascha te vieren. Wat betekent dat? Tijdens het Pascha staat het hoofd van de familie op en vertelt de geschiedenis, de hele familie zit daarbij en het jongste kind stelt de vragen over de betekenis van de avond. Wat Jezus hiermee wil zeggen is behoorlijk radicaal. Hij zegt dat als je de betekenis van het kruis begrijpt, dat je dan begrijpt dat je door het kruis niet maar lid wordt van een club mensen met hetzelfde geloof, maar het plaatst je een familie, in een gezin. Met ieder ander die ook de betekenis van het kruis goed heeft begrepen heb jij een intieme familieband. Wat de familieband zo sterk maakt is niet het feit dat je een bloedband hebt. Die bloedband maakt niet dat je je zo sterk verbonden voelt met je broers en zussen. Mijn eigen zus heeft drie biologische kinderen en twee geadopteerde kinderen. En tussen die kinderen zit geen verschil. Ze voelen zich familie van elkaar door de ervaringen die ze delen, niet door het wel of niet hebben van een bloedband. Ze hebben zoveel dezelfde ervaringen, ze leven in de zelfde kamers, hetzelfde huis, dezelfde ervaringen met hun ouders, etc. Hoe veel je ook verschilt met de mensen met wie je opgroeit, je hebt zoveel gemeenschappelijke ervaringen, dat je je verbonden voelt met elkaar.

Door de discipelen uit hun familie te halen zegt Jezus hier dat, hoe groot je gemeenschappelijke ervaringen met je gezinsleden ook zijn en hoe verbindend dat ook werkt, de ervaring met het kruis daar nog boven uit gaat.

Of bekijk het eens op deze manier: als jij begrijpt waar het kruis van Jezus Christus voor staat, geeft je dat de ervaring van een radicale verandering van je identiteit. De gemeenschappelijke basis die je daardoor hebt met iemand die diezelfde ervaring heeft is dieper dan gemeenschappelijke basis die je voelt bij iemand met wie je bent opgegroeid. Als die andere persoon, die ook gelooft in het kruis, verder niets gemeenschappelijk met jou heeft – verschillende opvoeding, verschillend inkomen, verschillende economische status, verschillende politieke overtuiging, verschillende…het maakt niet uit – dan heb je een diepere gemeenschappelijke basis door je geloof in het kruis dan met iemand met wie je bent opgegroeid. Dát is het wat Jezus ons wil zeggen. Als jij een christen wordt, als het kruis het centrum van je leven wordt, word je binnengehaald in een intieme familie.

2. Het kruis creëert niet alleen een warme familie, maar het kruis geeft ons ook een koninkrijk. Dat betekent dat het kruis ook een alternatieve, menselijke samenleving kan vormen.

De discipelen hebben onenigheid. Jezus zegt dan iets heel belangrijks. Hij zegt dat zij een tegen-cultuur moeten vormen.

Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft laat zich weldoener noemen. Laat dat bij jullie niet zo zijn!

Het woord ‘weldoener’ is een heel belangrijk woord hier. In onze vertaling treft dat woord ons niet heel erg, maar het is belangrijk te weten waar het hier om gaat. Het systeem van weldoeners was een soort betalingssysteem binnen de Grieks-Romeinse samenleving. De maatschappij liep op dat systeem. Mensen die hoger op de sociaaleconomische ladder stonden hielpen mensen die lager stonden, maar alleen op basis van afbetaling. Bij de weldoener die jou had geholpen, stond jij de rest van je leven in de schuld, op allerlei levensgebieden. Jezus zegt dat dat de manier is waarop de wereld werkt. En zo is dat nog steeds. Ik help mensen maar eens zullen ze mij terug moeten betalen. Ik help mensen alleen, of ga alleen met hen om als er een keer een moment komt dat ik terugbetaling kan krijgen. Ik wil contact met de meest sterke, stabiele, mooie, slimme mensen, zoveel mogelijk, want dat helpt mijzelf verder.

Maar Jezus zegt dat als het kruis in je leven komt, die instinctieve manier van omgaan met mensen die gericht is op jou zelf, verdwijnt. Weg! Hij zegt:

Laat dat bij jullie niet zo zijn!

In plaats dat je van mensen houdt omdat dat gunstig is voor jou, wil ik dat je van mensen houdt zonder onderscheid te maken omdat het goed is voor hen. Of er nou een terugbetaling is of niet, houd gewoon van de mensen met wie je te maken hebt. Dat is de reden waarom Jezus zegt dat hij hen een koninkrijk geeft.

Wauw! Jezus zegt niet alleen dat hij mensen warme relaties geeft, maar hij vraagt hen of ze zich realiseren dat het kruis hen zo radicaal verandert dat de samenleving van mensen, die het kruis in het centrum van hun leven hebben staan, een alternatieve samenleving wordt. Je sociaaleconomische status heeft geen betekenis, laat dat maar bij de deur achter. Kracht, erkenning, status, geld, die dingen hebben geen controle meer over je leven. Dat geeft een radicaal nieuwe, andere samenleving! En dat doet het kruis!

3. Het kruis geeft een intieme familie, een radicaal andere samenleving en ten derde: een omgekeerde meritocratie. Een omgekeerde meritocratie?? Wat bedoel je daar nou mee? Kijk eens naar het laatste deel van onze tekst, waar Jezus zich naar de ultieme leider van de kerk keert, naar degenen die de leider zal worden van die alternatieve samenleving: Simon Petrus. En wat doet Jezus? Zegt hij tegen Petrus: ‘Simon, Simon, weet jij waarom ik jou ga gebruiken om je broeders straks kracht te geven? Weet je waarom jij straks de leider, de sterke man zult worden? Omdat jij nooit fouten hebt gemaakt? Omdat jouw optreden altijd zo strak verloopt? Word je daarom als leider gekozen? Dat is wel zoals het in de rest van de wereld gaat. Alleen de besten worden de leiders van de christelijke kerk.’

Nee, dat is niet precies wat Jezus zegt. Hij zegt: ‘Simon, Simon, je gaat me vannacht verloochenen. De lafheid, de gerichtheid op jezelf, de zwakheid, het gebrek aan integriteit die aan de basis van jouw leven liggen zullen bloot komen te liggen zodat iedereen ze kan zien, inclusief jijzelf. “

Als jij jezelf herkent in zo’n leven, als je gericht bent op het behoud van je eigen huid en de behoeften van anderen miskent, wat Petrus gaat doen die nacht, dan, zegt Jezus hier, speel je in op de slechte machten van deze wereld. Met zulk gedrag geeft je je over aan de slechte krachten van de wereld. En de leider daarvan, satan, heeft je opgeëist. Vers 31:

Simon, Simon, weet dat Satan jullie voor zich heeft opgeëist om jullie als graan te mogen zeven.

Maar zegt Jezus daarachter aan:

Maar ik heb voor je gebeden opdat je geloof niet zou bezwijken.

Jezus zal Petrus niet overgeven. Hij houdt hem vast. En:

En als jij eenmaal tot inkeer bent gekomen, moet jij je broeders sterken.

Als je tot inkeer bent gekomen, als je spijt, berouw hebt sterk jij je broeders. Jij gaat de leider worden. Kijk wat Jezus hier zegt! Buiten, in de wereld, wie zijn daar de leiders? Wie groot en succesvol zijn. Wie wordt in mijn gemeenschap de leider? Degenen met het meeste berouw. Wie wordt de leider in de wereld? De mensen met de beste papieren? Wie wordt de leider in mijn gemeenschap? De mensen die het meest hebben opgegeven, die diep zijn gegaan in hun berouw vanwege hun slechte daden en die zichzelf over hebben gegeven aan de genade van God. Laat ik je een beetje scheikunde geven: gooi je falen, je failliet zijn in een vat berouw en vertrouw op de genade van God en dat falen zal veranderen in goud. Je falen verandert in wijsheid, compassie, zelfkennis. Het zal je tot een leider maken, tenminste, een leider in dit soort samenleving. Zo’n samenleving is er nog nooit geweest! En Jezus zegt dat het kruis zo’n samenleving creëert.

3. Jezus dood is de oplossing voor een groot mysterie.

Wat is dat grote mysterie dan? Ik geef je een moderne en een oude, antieke versie van het mysterie. En het heeft te maken met het grote woord: zonde.

Eerst de oude versie van het mysterie. Bij die versie gaat het over het Pascha zelf. Het belangrijkste onderdeel van het Pascha is het lam. Waarom een lam? Dat heeft met de geschiedenis te maken. Ga terug naar het boek Exodus, waar het oorspronkelijke Pascha wordt beschreven. Daar was een probleem. De Israëlieten waren slaven, ze werden onderdrukt door Farao. God zei tegen Farao: ‘Laat hen gaan. Stop de onderdrukking en het moorden.” Maar Farao zei: “Nee, nee, nee. “ Uiteindelijk kwam God bij Mozes en zei: “Vannacht zal ik mij doodsengel naar één plaats sturen. Ik zal mijn oordeel over Egypte zenden, oordeel over hun onderdrukking. Vannacht zal op één plek de engel die oordeel brengt naar beneden komen. Maar, mijn oordeel is eerlijk en rechtvaardig. Ik maak geen onderscheid, ik trek niemand voor. En dat betekent dat iedereen in Egypte onder mijn oordeel valt, niet alleen de Egyptenaren, Mozes. Ook de Israëlieten zullen geoordeeld worden. Leven zij volgens de regels van God? Houden zij net zoveel van hun naasten als van zichzelf? En het antwoord op die vraag is natuurlijk nee! Niemand kan aan het oordeel ontkomen. Dus, Mozes, de enige manier waarop de Israëlieten deze nacht kunnen overleven, is door een lam te nemen, dat te slachten en te eten en het bloed aan de deur te smeren. ”

Exodus 12:23:

‘…want de HEER zal door Egypte heen gaan om het te straffen. Maar ziet hij bij een deur bloed aan de bovendorpel en aan de posten, dan zal hij die deur voorbijgaan, hij zal de doodsengel geen toestemming geven om uw huizen binnen te gaan en u te treffen.’

Wat God hier tegen Mozes zegt is zo verbazingwekkend! God zegt dat wat hen deze nacht zal gaan redden, niet het feit is dat ze joods zijn. God is niet racistisch. Zijn redding heeft niets met racisme te maken. Je wordt niet gered omdat je bij het joodse volk hoort. Als een joodse man buiten zou lopen en niet zou schuilen onder het bloed van het lam, dan zou hij worden gedood. Je wordt niet gered omdat je joods bent. Of omdat je de goede religie aanhangt en niet de verkeerde. Je wordt alleen gered door het geloof dat er voorzien is door een plaatsvervanger. Je wordt alleen gered door gelovig een schuilplaats te zoeken onder het bloed van het lam. Dat is de enige manier om gered te worden! Maar als je dat doet dan zal de gerechtvaardige straf die je verdient aan je voorbijgaan, omdat er voor je betaald is.

Oké, dit is dus de achtergrond waarom het lam het belangrijkste onderdeel is van het Pascha. Maar blijft er dan niet een belangrijk groot mysterie over? Ja zeker, een heel groot mysterie! Wat is dat mysterie dan? Er zitten twee kanten aan dat er sprake is van een lam. Aan de ene kant kun je je afvragen waarom de dood van een klein, schattig dier leidde tot gerechtigheid. Aan de andere kant, meer emotioneel gedacht: waarom heeft God uit alle dieren waarover hij de beschikking had om te laten zien hoe hij ons wilde redden, waarom koos hij nou een lam? Kun jij een dier bedenken dat je wel wilt doodmaken? Een groot wild zwijn wellicht? Als die het bos uitkomt en je probeert te bijten, dan heb je wel de neiging om te zeggen: maak maar dood.

Maar een lammetje? Waarom koos God het meest zielige dier dat je zo aan het hart gaat. Er is niets zo zielig als een lief jong dier dat pijn heeft of dat doodgaat. Ik zal nooit vergeten dat wij een hele tijd geleden eens een kast aan het verplaatsen waren en een van onze jonge katjes er klem onder kwam te zitten en brak een pootje. Het jammerde en kermde en hinkte door de kamer. Mijn zoon Jonathan en mijn vrouw Cathy namen het mee in de auto naar de dierenarts en Jonathan zei huilend: ‘Ik wou dat het mij was overkomen’. En mijn vrouw antwoordde: ‘Dat wou ik ook want voor jou hebben we een verzekering.’ Zoiets vergeet je niet, want het was zo ontzettend zielig.

Waarom koos God dan voor het dier dat je het meest aan het hart gaat, hartverscheurend, om als offer te dienen?

Jaren na dat eerste Pascha, waarin deze hint, deze aanwijzing werd gegeven, vierde Jezus Christus het Pascha. Het werd het belangrijkste Pascha in de geschiedenis. Want er was wijn, er was brood. Maar Jezus gaf zijn discipelen niet het belangrijkste onderdeel van het Pascha. Het was er niet eens. Er zijn mensen die zeggen dat Lucas dat gewoon niet vertelt, hij is heel spaarzaam met het geven van details. Ook in de andere evangeliën staat het niet, die laten het ook achterwege. Mee nee, dat is niet het geval, kijk maar. Het is heel verbazing wekkend, want er is wijn, en is brood maar er staat geen lam op tafel. Want het lam zat aan tafel! Jezus zegt in vers 20:

Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt.

Het woord ‘verbond’ is een woord dat laat zien dat relaties belangrijk zijn, het is een relatiegericht woord. Een verbond is een relatie die intiem en diep is. En Jezus wijst hen erop dat ze een diepe relatie, een liefdevol verbond met God aan konden gaan omdat aan hun ongerechtigheden voorbij kon worden gegaan dankzij het bloed van het lam. ‘Maar ik ben het ultieme lam van God.” Het bloed van het schattige, wollige lammetje betaalde hun zonde niet af. Al die dieren wezen heen naar het offer van Jezus. En waarom dan een lam? Waarom geen wild zwijn of een koe, maar een lammetje? Zo krijg je een heel klein beetje een idee van wat het de Vader heeft gekost om zijn Zoon te moeten laten sterven voor onze zonden. Hij is de oogappel van God, de vreugde van zijn hart, zijn eigen eerstgeborene. Maar door zijn dood zijn onze zonden weggenomen.

Maar de moderne New Yorker wordt hier niet mee tevreden gesteld. Want dit is de oude versie van het mysterie. Maar er is ook een moderne versie van het mysterie.

De moderne New Yorker ken ik door de gesprekken die ik met hem heb. En de moderne New Yorker zegt: “Dit deel van het christelijk geloof vind ik maar niks. Waarom al dat bloed, al die troep en viezigheid. Waarom kan God ons niet gewoon vergeven? Als hij wil vergeven, waarom kan hij dan niet gewoon zeggen dat alles vergeven is?”

Als iemand jou echt heel erg kwaad heeft gedaan, je enorm pijn heeft gedaan of heeft bedrogen, dan zijn er twee dingen die je kunt doen. Het eerste is dat je het die persoon kwalijk neemt en hem enorm kunt gaan haten. En wat er dan gebeurt, is dat het kwaad dat jou is aan gedaan jou in bezit neemt. Jij wordt koud en hard en gedesillusioneerd. Wat je dus kan doen als jouw kwaad wordt aangedaan, is diegene gaan haten. Het andere ding dat je kunt doen is vergeven. Probeer dat eens als iemand je kwaad heeft aan gedaan. Gewoon zeggen: ‘Ik vergeef je’. En klaar ben je. Echt? Als dat je makkelijk af gaat heeft iemand je niet echt kwaad aangedaan. Als iemand jou kwaad heeft gedaan, pijn heeft gedaan, heeft bedrogen en je zegt: ‘Ik vergeef je’ en je gaat daarna naar huis, dan zul je merken dat je niet echt vergeven hebt. Het is niet makkelijke! Woorden zijn namelijk niet de valuta van vergeving.

Hoe moet je dan vergeven? Als jij iemand wilt vergeven, als je het hem eigenlijk wel terug zou willen betalen, maar je kiest ervoor te vergeven, dan onthoud je je ervan om hem pijn te doen, dan onthoud je je ervan om hem te beschadigen, slecht van hem te denken, over hem te roddelen, zijn reputatie te schaden, je onthoud je daarvan en dat doet jou pijn! Dat geeft lijden. Het is een emotioneel feit in het leven dat je niet kan vergeven zonder dat je er zelf onder lijdt. En dat best vreemd. Als iemand jou kwaad heeft aangedaan en je haat hem, dan lijdt je. Maar in dat proces zal je merken dat het kwaad steeds groter wordt. Als je probeert te vergeven, dan lijdt je ook, maar je bant het kwaad wel uit. Maar in beide gevallen lijd je. De enige manier om te vergeven is door je te onthouden van kwaad terug te doen en dat doet pijn. De valuta van vergeving zijn namelijk geen woorden, maar zijn spijkers, doornen, tranen, zweet, bloed. Dat is waar we staan. Als het jou en mij, als feilbare, zwakke mensen, niet lukt om te vergeven zonder er zelf onder te lijden, hoe kan God dat dan wel? Als iemand jou kwaad doet weet je dat er iemand de schuld moet betalen: of hij of jij. Hoeveel meer zou dat dan niet het geval zijn bij God? Denk aan alle misdaden die wij elkaar hebben aangedaan en die we tegen God hebben gedaan. Daar moet iemand voor betalen. Voor sterven. En Hij kan kiezen uit twee opties: hij kan ons gaan haten of hij kan ons vergeven.  Maar als hij ons vergeeft, moet hij zelf de schuld betalen. Hij zal moeten lijden. En dat heeft hij gedaan. Omdat Jezus Christus God en mens was kon hij voor ons lijden en sterven en zo onze zonden betalen.

En dat is de oplossing van het mysterie. En dat mysterie heeft een oude en een moderne vorm. En het is trouwens ook de oplossing van een ander mysterie. Hoe kan het kruis je nou ooit veranderen tot een persoon die deze liefde in zich heeft en deel kan uit maken van zo’n gemeenschap? Herinner je je nog dat Jezus zei dat hij niet wil dat je deel uitmaakt van het systeem waarbij het goeddoen een soort afbetaalsysteem werd? Hij wil niet dat je een ‘weldoener’ wordt. Dat is hoe mensen in de wereld te werk gaan. Die mensen zien twee personen, waarvan de eerste knap, mooi, krachtig, machtig is en de ander is lelijk, dom en zwak. Naast wie van die twee gaan zij zitten? Stel dat jij de kerk binnenkomt en je ziet deze twee mensen zitten, naast wie kies jij je plek uit? Met wie zou je een relatie op willen bouwen? Wie zou jij willen helpen? Jezus zegt dat mensen in de wereld wel moeten kiezen voor andere mensen die hen kunnen af betalen. Jezus wil niet dat wij zo zijn. Hoe kun je dat dan vermijden?

Denk hier eens over na. Hoe zit jij van binnen in elkaar? Heb je daar dan geen probleem? Twijfel jij niet van binnen? Waarom trek je graag op met slimme mensen? Omdat jij je niet dom wilt voelen. En je bent bang dat je dat misschien wel bent. Waarom trek je graag op met sterke mensen? Omdat je je niet zwak wilt voelen maar van jezelf wel weet dat je het wel bent.

Er is maar één manier om dit probleem op te lossen. En die oplossing ken je nu. Jezus zegt: ‘Kijk. Wil jij je mooi, knap, sterk voelen? Dan moet je op zoek gaan naar de sterkste, mooiste, briljantste, prachtigste persoon van het universum. Zoek hem op en ervaar zijn liefde. Dat is de enige manier om je vrij te voelen en dan hoef je niet meer de huurling te zijn in al je andere relaties. Een huurling zijn…met andere woorden: in andere relaties hoef je geen onderscheid meer te gaan maken. Je hoeft er niet meer over na te denken of je een relatie nodig hebt om je beter te voelen over jezelf. Dat heb je niet meer nodig! Je hoeft niet meer bezig te zijn met afbetaling! De Persoon die het meest liefdevol, krachtig, mooi etc is, die houdt van jou! En wanneer gebeurt dat dan? Lees in vers 15:

Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn lijden aanbreekt.

De woorden ‘hevig verlangd’ zijn lastig te vertalen. Vanuit de oorspronkelijke taal is er verlies aan betekenis bij de vertaling. Er staat eigenlijk letterlijk: ‘met verlangen heb ik hiernaar verlangd’. Het dubbelop zeggen van het woord verlangen drukt intense emotie uit. Het Griekse woord epithymeo [ ἐπιθυμέω ], wat hier staat, wordt in het Nieuwe Testament vaak vertaald als ‘hartstocht’. Weet je wat Jezus hiermee wil zeggen? Hij zegt: ‘Je hebt er geen idee van hoeveel ik van je houd. Je hebt er geen idee van hoe mijn hart barst van liefde voor jou. Je hebt er geen idee van wat ik voor jou ga doen. En je hebt er geen idee van hoe diep mijn liefde is en hoe hoog mij liefde is, van de lengte en de breedte van mijn liefde. Maar dat zul je wel weten als je de betekenis van mijn dood gaat begrijpen. Dat zul je wel weten als je uiteindelijk gaat inzien wat ik voor jou aan het kruis heb gedaan. En als je daar achter komt, dan zul je totaal veranderen, zul je totaal anders worden. Dan zul je gevuld raken en hoef je geen huurling meer te zijn. Dan heb je geen afbetaling meer nodig van anderen. En dát is de oplossing van hoe het kruis je veranderd in een nieuw persoon die zo’n radicale gemeenschap kan creëren.

Er is behalve deze drie dingen, nog een vierde .

4. Jezus dood moet je je persoonlijk toe-eigenen.

Waarom koos Jezus, als ultiem symbool voor zijn dood, een maaltijd? Een maaltijd! Waarom?

In de eerste plaats omdat je een maaltijd zelf moet nuttigen, je moet het je ‘persoonlijk toe-eigenen’. Je kunt naar een tafel vol eten kijken en zeggen: ‘Ja, dat is een geweldige taart, dat is heerlijk vlees, dat is prachtig dit en dat…’. Maar weet je wat het is? Door die prachtige tafel te prijzen om z’n mooie voedsel, wordt jouw licham niet gevoed. Daar heeft jouw lichaam niks aan, dat heeft geen voedingswaarde. Je kunt er wel mooie woorden over zeggen, maar daarvan raakt je buik niet gevuld, dan zul je nog kunnen sterven van de honger.

Op dezelfde manier kun je geloven in het kruis en kun je geloven dat Jezus voor jouw zonden is gestorven. Maar heb je het je ook persoonlijk toegeëigend? Heb je de geloofsstap gemaakt en gezegd: ‘God, ik wil mijn relatie met u niet baseren op wat ik allemaal heb gedaan, maar op wat Jezus heeft gedaan aan het kruis om mij te redden’. Heb je het persoonlijk gemaakt voor jezelf? Heb je gezegd: ‘Hij deed dit voor mij. En ik wil mijn leven verder op deze basis bouwen.’

In de eerste plaats moet je het dus persoonlijk maken voor jezelf. Daarnaast moet je je het ook steeds weer toe-eigenen. Dat is de andere reden waarom als symbool een maaltijd zo goed past. Als Jezus Christus zegt dat zijn dood met een maaltijd te symboliseren is, dan zegt hij daarmee dat wij dus niet genoeg hebben aan één maaltijd. Je kunt niet zeggen dat je na die fantastische maaltijd in 1990 niet meer hoefde te eten. Het zit nog steeds tussen mijn tanden ;)

Nee, zo werkt het niet. Dan zul je sterven. Je hebt steeds weer eten nodig. Jezus zegt (vers 19):

Doe dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken.

Wat betekent dat? Gedenken betekent letterlijk: het is jouw taak om steeds weer te denken aan wat ik voor jou deed aan het kruis en plaats dat in het centrum van je leven, van je bewustzijn. Maak het tot een deel van je leven. Met andere woorden, Jezus roept je op om na te denken en concreet te maken wat de implicaties zijn voor alle gebieden van je leven. Denk na!

Is er hier iemand die trots is op zijn verleden? Het verleden kun je niet over doen. Misschien heb je verschrikkelijke fouten gemaakt. Het kruis veegt die fouten weg. Ken je die oude hymne:

Well may the accuser roar
of sins that I have done
I know them all and thousands more
Jehovah knoweth none.

Nu kan de aanklager brullen

over de zonden die ik heb gedaan
Ik ken ze allemaal en nog duizenden meer
God kent er niet één.

Hoe kan dat? Door het kruis! Maak je dat kruis steeds weer persoonlijk voor jezelf? Misschien maak je nu wel een tijd van lijden door. Dat lijden kan je gek maken. En misschien vraag je je wel af hoe God nou iets tot stand kan brengen door dit lijden heen. Denk er eens over na dat op het moment dat Jezus aan het kruis hing er veel mensen om hem heen stonden die op dat moment ook niet konden inzien wat God hier nou voor goeds uit voort kon laten komen. Jezus was voor hen de meest bijzondere mens die ze ooit hadden gekend. Misschien verloren ze wel hun geloof, terwijl ze stonden te kijken naar het bijzonderste dat God ooit had laten gebeuren voor de mensheid. Maar hun geloof kon dit niet plaatsen met hun beperkte manier van denken, binnen de hun bekende categorieën, hun kleine mate van begrip. De gemiddelde mens kijkt op deze manier naar het lijden: als ik geen enkele reden kan bedenken waarom God dit lijden laat gebeuren, dan kan er ook geen enkele goede reden voor zijn. Dat is niet echt een heel logische manier van denken! Het kruis laat zien dat de grootste fouten en het grootste lijden voor God een reden zijn om iets ongelofelijk goeds te bewerken. Iets wat een ramp leek te worden, bleek juist goud te zijn.

Het kruis laat zien dat je het lijden juist kan hanteren. Dat je met je verleden om kunt gaan.

Nog een ander punt: met het kruis hoef je nooit je hoop te verliezen. Kijk maar wat Jezus over de toekomst zegt in vers 16:

Ik zal geen pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het koninkrijk van God.

Hij zegt daarmee dat deze maaltijd slecht een voorproefje is van de gelukzaligheid, van de absolute vreugde waarvan ik je verzekerd heb door te sterven. Dat is gegarandeerd! Dus elke keer als je eet van de maaltijd van de Heer denk hier dan aan.

Je kent dat verhaal uit Johannes 2, als Jezus op het bruiloftsfeest is in Kana. Hij is omringt door blijdschap en hij denkt na over zijn dood. Ik had een professor en die legde het zo uit: Jezus Christus zat in een mist van vreugde te nippen van zijn toekomstige zorgen. Weet je wat het betekent dat Hij voor ons moest sterven?  Jij en ik zitten met een mist van enorme zorgen om ons heen en nippen van de toekomstige vreugde.

Er is altijd hoop! Onze slechte dingen zullen worden veranderd in goede dingen. Onze goede dingen kunnen niet van ons worden afgenomen en het beste moet nog komen. En als jij deelneemt aan het avondmaal nip jij van de toekomstige vreugde. Want zijn dood heeft jouw toekomst veilig gesteld. Heeft het veilig gesteld! Denk er over na en leer wat dit betekent. Het bloed van Jezus Christus reinigt ons van al onze zonden.

Laten we bidden.

Gebed

Onze Vader, we danken u dat u ons heeft laten vertellen wat de betekenis is van de dood van uw zoon. Help ons die mee te nemen naar het centrum van ons leven, dat we het meenemen naar het centrum van ons bewustzijn, zodat we ons goed herinneren wat hij voor ons betekent en het ons ook echt veranderd naar het beeld van uw zoon, in wiens naam wij u bidden.

 

 

De Hemel

Preek van Tim Keller (uit juni 1997) gehouden in Redeemer Presbyterian Church New York.

Te beluisteren via http://sermons2.redeemer.com/sermons/heaven

Openbaring 21,21 – 22,5 21 De twaalf stadspoorten waren twaalf parels, elke poort een parel op zich. De straten van de stad waren van zuiver goud en schitterden als glas. 22 Maar een tempel zag ik niet in de stad, want God, de Heer, de Almachtige, is haar tempel, met het lam. 23 De stad heeft het licht van de zon en de maan niet nodig: over haar schijnt Gods luister, en het lam is haar licht. 24 De volken zullen in haar licht leven en de koningen op aarde betuigen daar hun lof. 25 De poorten zullen overdag nooit gesloten worden, en nacht zal het er niet meer zijn. 26 De volken zullen in haar hun lof en eer komen betuigen. 27 Maar alles wat verwerpelijk is en iedereen die zich met gruwelijke dingen en leugens inlaat, komt de stad niet binnen, alleen zij die in het boek van het leven staan, het boek van het lam. 22 1 Hij liet me een rivier zien met water dat leven geeft. De rivier was helder als kristal en ontsprong aan de troon van God en van het lam. 2 In het midden van het plein van de stad en aan weerskanten van de rivier stond een levensboom, die twaalf vruchten gaf, elke maand zijn eigen vrucht. De bladeren van de boom brachten de volken genezing. 3 Er zal niets meer zijn waarop nog een vloek rust. De troon van God en van het lam zal daar in de stad staan. Zijn dienaren zullen hem vereren 4 en hem met eigen ogen zien, en zijn naam staat op hun voorhoofd. 5 Het zal er geen nacht meer zijn en het licht van een lamp of het licht van de zon hebben ze niet nodig, want God, de Heer, zal hun licht zijn. En zij zullen als koningen heersen tot in eeuwigheid.

Samenvatting

Als de Bijbel vertelt over de nieuwe hemel en aarde gaat het niet over een alternatief voor de huidige wereld. Het gaat over de heling en het herstel van deze wereld. Dit motiveert Christenen om goed te leven in het hier en nu. Doordat Christenen weten dat er een volmaakte wereld komt krijgen ze kracht voor het lijden en hebben ze levensdoelen die verder reiken dan het leven hier.

Inleiding

Je kunt zeggen dat je niet in de hemel gelooft, maar diep in ieder mens zit een geloof in de hemel. C.S. Lewis zegt daarover: ‘De Hemel is die ver weg klinkende muziek die we ons aangeboren herinneren’. Als je de hemel beschrijft op een zo goed mogelijke manier door gebruik te maken wat er over in de bijbel staat, dan raakt dat iets in je, zelfs als je dat niet wilt. Het lijkt alsof ieder mens er al iets over weet…

In Openbaring staan zoveel bijzondere teksten over de hemel en het einde der tijden dat je haast zou vergeten dat het voor een bepaald doel geschreven was.  Openbaring is niet geschreven door iemand die dacht ‘hé, laat ik eens een boek over de hemel en het einde der tijden schrijven’. Openbaring is geschreven voor mensen die in grote moeite leefden of die binnenkort groot lijden en grote pijn mee zouden gaan maken.  Dat geldt overigens voor het hele nieuwe testament. Je kunt er zo naar kijken dat álles wat er in geschreven staat voor een bepaald doel is opgeschreven. Het is niet maar een wetenschappelijk boek over God, maar alles heeft een doel.  De reden waarom Johannes dit buitengewoon bijzondere verhaal schrijft over dingen die nog moeten gebeuren is dat het betekenis heeft voor het leven van de lezers op dit moment. 

John Lennon schreef een liedje ‘Imagine there’s no heaven’. Hij spoort ons aan om voor te stellen dat er geen hemel zou zijn. Waarom zou hij denken dat dat een goed idee zou zijn? Wat levert het ons op om te leven alsof er geen hemel zou zijn?...

Karl Marx was tegen de hemel en stelde dat religie ‘opium voor het volk’ was. Hij heeft ongetwijfeld allerlei aspecten van het geloof overwogen en sommige regels zoals ‘help elkaars lasten te dragen’ vond hij goed.  Maar waarom was hij dan tegen de hemel? Hij dacht dat dat als je gelooft in een leven na de dood, dat de rijken dat dan zouden misbruiken. En dat was ook zo. De rijken zeiden: ‘je wordt weliswaar onderdrukt en uitgebuit, maar na dit leven wordt het allemaal beter als je een goed leven leidt!’.

In een tv-show over het milieu was er onlangs een presentator die vooral moeite had met de hemel. Want als mensen geloven dat er een nieuwe wereld komt, verwaarlozen ze deze wereld en dat is slecht voor het milieu, voor onrecht etc. in deze wereld.

In tegenstelling tot wat Lennon, Marx en die kritische TV presentator zeiden die kleinerend over de hemel spreken: Het Bijbelse zicht op de hemel helpt ons juist met het leven in het hier en nu. Het laat ons het leven juist intenser en in grote verantwoordelijkheid leven.

Hoe is het mogelijk dat ons uitzicht op de hemel ons helpt in het leven in het hier en nu,  juist ook als dat een leven is vol met moeite en gevaar? Waarom wordt in het laatste stuk van de Bijbel aan mensen die in moeite leven dit zicht op de hemel gegeven?

1.       De hemel geeft ons een reden om goed te leven op aarde

2.       De hemel geeft ons kracht om goed te leven

3.       De hemel geeft ons doelstellingen die nog uitstijgen boven ´goed leven op aarde´

1. De hemel geeft ons een reden om goed te leven

In hoofdstuk 22 vers 2 staat: “In het midden van het plein van de stad en aan weerskanten van de rivier stond een levensboom, die twaalf vruchten gaf, elke maand zijn eigen vrucht. De bladeren van de boom brachten de volken genezing.”. Wat er bedoeld wordt met ‘genezing’ is beter te begrijpen als je het eerste deel van hoofdstuk 21 er bij neemt. (vers 1-4) “¹Ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Want de eerste hemel en de eerste aarde zijn voorbij, en de zee is er niet meer. ² Toen zag ik de heilige stad, het nieuwe Jeruzalem, uit de hemel neerdalen, bij God vandaan. Ze was als een bruid die zich mooi heeft gemaakt voor haar man en hem opwacht. ³ Ik hoorde een luide stem vanaf de troon, die uitriep: ‘Gods woonplaats is onder de mensen, hij zal bij hen wonen. Zij zullen zijn volken zijn en God zelf zal als hun God bij hen zijn. ⁴ Hij zal alle tranen uit hun ogen wissen. Er zal geen dood meer zijn, geen rouw, geen jammerklacht, geen pijn, want wat er eerst was is voorbij.’”

Vaak wordt er gedacht aan de hemel als een alternatief voor het leven hier. Maar het Bijbelse  zicht op de hemel is dat de hemel het herstel van deze wereld is. Aan het einde van de tijd komt de hemel omlaag bij God vandaan. De hemel is de alomvattende aanwezigheid van God. De hemel is de Glorie van God. Die enorme Glorie van God geneest alles en iedereen die het aanraakt. We krijgen in Openbaring boeiende doorkijkjes naar de levensboom en de rivier met levend water. De reden daarvoor is de verbinding met  Genesis 1. In het begin van de wereld besloot de mens zijn eigen heer en meester te willen zijn. Een vloek werd over de mens uitgesproken. Vreselijke gevolgen had die vloek:

-         We werden vervreemd van God en mochten niet langer bij Hem zijn. 

-         Als een gevolg daarvan raakte de mens psychisch in verwarring en vraagt zich sindsdien af: ‘wie ben ik eigenlijk?’. 

-         Ook sociologisch raakte de mensheid ontwricht: rassen en groepen strijden onderling

-         Ons lichaam viel ten prooi aan verval en dood

De hemel is niet slechts een plek maar het is Gods tegenwoordigheid; zijn Glorie. De helende kracht van God wacht op ons en daalt uiteindelijk af om vernieuwing te brengen want ‘de eerste hemel en de eerste aarde zijn voorbij’.  De hemel is niet een alternatief voor deze wereld, maar het betekent het herstel van deze wereld. Aan het einde der tijden zal de vloek van Genesis 1 eindelijk opgeheven zijn.

Terugkijkend naar de kritiek van Marx, Lennon en die tv-presentator op de hemel: het is dus niet waar dat het Bijbelse zicht op de hemel de mens ongeïnteresseerd maakt in de wereld. Integendeel: de hemel geeft ons juist reden om deze wereld heel belangrijk te vinden en met zorg er mee om te gaan.

Rodney Stark schreef een veel verkocht boek ‘The rise of Christianity’,  in het Nederlandse verschenen als ‘De eerste eeuwen’ (boektitel te vinden bij Bol.com) . Hij stelt zich de vraag hoe het kon dat een marginale beweging rond Jezus in korte tijd (enkele eeuwen) uitgroeide tot een enorm aantal  van bijna 50% van de inwoners van het Romeinse rijk.  Eén van de redenen die hij noemt is dat er twee grote ziekte-epidemieën zijn geweest in het Romeinse rijk. De eerste begon in het jaar 165, de tweede in 251. Beiden duurden zo’n 15 jaar. Men weet niet precies of het pokken of mazelen is geweest, maar één ding was zeker:  het was een verwoestende ziekte, vooral in de steden. Tijdens een bepaalde fase stierven er alleen al in Rome 5000 mensen per dag, 35000 per week terwijl er in die tijd naar schatting niet meer dan een miljoen mensen in Rome woonden.  Tijdens beide perioden werd naar schatting zo’n 25% van de bevolking van Rome vernietigd. In die tijd wist men niet wat de oorzaak van de epidemieën was, maar men wist wel dat ze verspreid werden door contact. Dus wat gebeurde er: de rijken en de dokters vertrokken uit de steden.  Er zijn zelfs voorbeelden van families die een familielid in de steek lieten zodra ze merkten dat die ziek was geworden. Ze lieten hun zieken dus achter in de steden.

Echter: de Christenen bleven wél in de steden. En zij zorgden niet alleen voor hun eigen zieken maar ze hadden zelfs een soort medische hulpdienst voor heidenen. Om het handelen van mensen te begrijpen moet je kijken naar hun doctrine. Christenen hebben het evangelie en het evangelie geeft heel gewone mensen een reden om te blijven in zo’n situatie. Heidenen hadden een even goede reden om te vluchten omdat zij het geheel van het leven hier verwachten.

Door te blijven in de steden en de zieken juist te verzorgen stierven er wel veel Christenen. Maar de ironie hierin is het volgende: van de zieken die achtergelaten werden overleefde zo’n 50% indien ze verzorgd werden. Als ze maar aan hun lot werden overgelaten lag die overlevingskans natuurlijk véél lager.  Christenen lieten elkaar, maar ook zieke heidense stadsgenoten niet in de steek omdat ze in de eeuwige glorie van God geloven. Door die ziekenzorg overleefden er niet alleen veel meer christenen, maar waren er ook vele duizenden heidenen die hun leven aan christenen te danken hadden en zich bekeerden tot het christendom. De christenen deden dit omdat ze wisten dat het goed was om te doen. Ze hadden uiteraard niet de mogelijkheid om berekenend vooruit te kijken en in te schatten met welk percentage de kerk zou groeien…  Vergeet niet dat het veel christenen hun leven kostte om te doen wat ze deden.

Het kennen van de hemel maakte hen helden. De hemel geeft christenen een reden om geweldig goede dingen te doen, zelfs als je leven er door in gevaar komt. De heidenen hadden geen enkele zekerheid dat er een leven na de dood zou zijn. Zij kenden geen verlossing. Het was voor hen logisch om te vluchten en het eigen vege lijf te redden. Christenen wisten dat dit leven (hoe mooi op sommige momenten ook) slechts een voorbode is van wat komt. De dood is voor hen een overgang naar de volmaaktheid en glorie van God.

Terug naar het liedje van John Lennon: Imagine there’s no heaven. Als ‘vandaag’ alles is wat ik heb, waarom zou ik dat allemaal weggeven om een ander te redden? Het kan zijn dat er mensen zijn die niet geloven en toch hun leven opofferen voor een ander. Voor hen is dat dan ondanks hun geloof. John Lennon stelt voor om het te proberen: te leven alsof er geen hemel is. Dat is geprobeerd in een compleet wereldrijk. Maakte dat de mensen gelukkig? Lees maar eens hoe het Griekse en Romeinse rijk werkelijk was.

2. De hemel geeft ons kracht om goed te leven

De hemel geeft ons niet alleen een reden om goed te doen op aarde, maar geeft ons ook kracht daarvoor.  De mensen die het boek Openbaring lazen leefden niet in een epidemie voor zover wij weten.  Hun probleem was hevige christenvervolging. Wat hadden zij aan deze tekst?

Ik denk dat de Bijbeltekst die we lazen ons wil helpen de hemel voor te kunnen stellen. In vers 21 staat bijv. : ‘De straten van de stad waren van zuiver goud en schitterden als glas’. Jonathan Edwards  schreef in 1720 een preek over het ene woordje ‘als’ uit deze tekst. Hij legde uit dat je in de Bijbel ziet dat alles wat er over de hemel geschreven wordt draait om het woordje ‘als’. Het is ‘als een koninkrijk’, ‘als zuiver goud’, ‘als doorschijnend glas’. [vert.: in de NBV wordt ‘schitterden als glas’ geschreven. Alle andere Nederlandse en Engelse vertalingen zoals te vinden op biblija.net spreken niet over ‘schitteren’, maar ‘doorschijnend’ of ‘transparant’] Er bestaat geen doorschijnend goud. De Bijbel wil ons een voorstelling laten maken hoe de hemel zal zijn. En als je dan een geweldig grootse voorstelling hebt gekregen mag je bedenken: ‘het is nog oneindig mooier dan dat’.

In tegenstelling tot wat John Lennon zong ‘Imagine there’s no heaven’ zegt de Bijbel juist: stel je voor hoe de hemel zal zijn. Het is als een koninkrijk, als een feest, als een bruiloftsfeest, als een rivier van geluk, etc. Probeer er een voorstelling van te krijgen en bedenk dan: het is nog oneindig veel mooier in het echt. Waarom?

Paulus schrijft in Rom. 8,18: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het lijden van deze tijd in geen verhouding staat tot de luister die ons in de toekomst zal worden geopenbaard.’ Als je je zorgen maakt en als je bang bent, heb je een beeld in je hoofd van wat komen gaat. Je stelt je iets voor, je denkt er over naar wat er zou kunnen gebeuren en wat er mis zou kunnen gaan. Paulus zegt: het lijden van deze tijd staat in geen verhouding met het goede wat ons te wachten staat. Als je niet in angst en zorgen wilt blijven steken, stel je dan voor hoe die toekomst er uit ziet in plaats van je in te denken wat mis kan gaan. Als je blijft steken in zorgelijke gedachten en je blijft maar piekeren en je zorgen maken, dan moet je niet stoppen met denken, maar je moet inzien dat je denkt aan de verkeerde dingen.  Als je in moeite leeft, denk dan niet aan de moeite die gaat komen, maar aan de glorie die je zeker tegemoet gaat.

Het gaat er dus om dat je je de hemel voorstelt – dat je denkt over de hemel en de nieuwe aarde.

Dit denken past zowel bij mensen die op een no-nonsense manier denken (exacte denkers, rationele mensen) als ook bij mensen die meer in beelden denken (artistiek). Voor de rationele mensen zegt het geloof: ‘Neem deze boodschap aan en blijf er over denken tot de glorie die je tegemoet gaat je helemaal gaat beheersen. Er is geen trucje dat je moet leren, maar denk, overweeg, reken het maar na!’. Denk: ‘Als dit allemaal waar is, waar ik ben dan bang voor? Als dit allemaal klopt, wat ben ik dan waard?’.

Anderzijds: voor degenen die meer in beelden denken past het geloof ook. De Bijbel voert ons mee naar intieme poëzie.De Bijbel stelt dat je nooit in staat zult zijn om lijden, zorgen en moeiten te verdragen tenzij je geleerd hebt hoe je je in gedachten de eeuwigheid kunt voorstellen en hoe je beelden in je hoofd kunt krijgen van de glans van die glorie. Laat je gedachten maar eens de vrije loop om je voor te stellen hoe de nieuwe aarde er uit ziet in plaats van je voor te stellen wat er in deze wereld allemaal mis kan gaan.

Je zult nooit een echt christelijk leven kunnen leiden als je niet vol bent van de glorie die je te wachten staat en waarbij alle zorg en gevaar in dit leven verbleekt.  

Een prachtig voorbeeld hoe uitzicht op de toekomst het heden draaglijk maakt  is te vinden in Tolkien’s ‘In de Ban van de Ring’. Sam houdt op een nacht de wacht tijdens een reis die al vele verschrikkingen kende en een onzekere angstige toekomst zal hebben.

“Om zich wakker te houden, kroop hij uit de schuilplaats en keek naar buiten. Het land scheen vol gekners en gekraak en sluipende geluiden, maar er was geen geluid van stem of voet. Ver boven de Ephel Duath in het westen was de nachtelijke hemel nog bleek en vaag. Daar zag Sam in een ruïne van wolken boven een donkere piek hoog in de bergen even een witte ster schitteren. De schoonheid ervan ontroerde zijn hart toen hij uit het verlaten land opkeek, en de hoop keerde tot hem weer. Want als een schicht, klaar en koud, drong de gedachte tot hem door dat de Schaduw tenslotte een klein, voorbijgaand iets zou zijn; licht en hoge schoonheid waren voor altijd buiten zijn bereik. Zijn lied in de Toren was veeleer uitdaging dan hoop geweest, want toen dacht hij aan zichzelf. Nu verontrustten een moment zijn eigen lot en zelfs dat van zijn meester hem niet langer. Hij kroop weer in de braamstuiken terug en ging naast Frodo liggen, schudde alle vrees van zich af en liet zich in een diepe ongestoorde slaap zinken. “[In de ban van de Ring, De terugkeer van de Koning. Deel VI, pag. 221].

Wat was er aan de hand met hem? Wist hij niet al lang dat de schaduwen ooit zouden verdwijnen? Zeker, hij wist het wel, maar hij gebruikte eerst niet zijn voorstellingsvermogen om er moed en doorzettingsvermogen uit te krijgen. Stel je dit gesprekje voor: “Weet je niet welke glorie ons te wachten staat?”. “Ja, dat weet ik, maar….”.   De glorie die ons te wachten staat is dan niet meer dan ‘informatie’. Door te denken, te lezen, te mijmeren, te mediteren over de hemel kun je er vervuld van raken. Pas als je gegrepen wordt door de kracht van de hemel zul je op een andere manier gaan leven, soms (zoals Paulus) zelfs een heel ander leven.  Ik roep je op te bidden of de Heer je wil helpen de glorie van de toekomst te zien. De hemel geeft je kracht om alles aan donkerheid en moeiten aan te kunnen.

3. De hemel geeft ons doelstellingen die nog uitstijgen boven ´goed leven op aarde´

In het eerste punt zagen we dat de hemel ons een reden geeft om goed te leven op aarde. In het tweede punt werd aangevuld dat we ook kracht krijgen om goed te leven, door het zicht op de hemel. Tot slot zien we hoe de hemel ons doelstellingen aanreikt die de aardse doelen overstijgen.

De hemel reikt ons doelen aan die uitstijgen boven het aardse en waarmee het leven op aarde gelukkiger kan worden. Laten we nog eens kijken naar de metaforen die in het Bijbelgedeelte worden gebruikt. Er zal een licht zijn dat groter is dan alle lichten die wij nu kennen. Er is een boom die genezing brengt, beter dan alle genezing die wij nu kennen.

De hemel verlicht de druk die wij nu vaak uitoefenen op allerlei mensen en dingen om ons heen. Als je alles verwacht qua geluk van bijvoorbeeld je vrouw, je kinderen en je werk, dan leg je een enorme druk daarop. Je legt je hele ziel en zaligheid op hen en dat geeft een zware druk.  Vergelijk het met een brug waar je altijd een bordje bij ziet staan hoeveel druk hij maximaal kan verdragen. Voor alles wat voor jou veel betekent ( een echtgenoot, een kind, een carrière, wat het ook maar is waar je je mee bezig houdt )  geldt dat als je er teveel druk op uitoefent het bezwijkt. Wat je zeker niet moet doen is je hele ziel en je ultieme hoop er op leggen.  Denk je maar eens in: je hebt een geweldige echtgenoot en een gelukkig huwelijk en toch blijf je altijd maar verlangen naar meer. Wat een zware druk legt dat op het huwelijk. Als je je voorstelt hoe mooi de hemel is en als je verlangt naar de hemel krijgt je huwelijk niet meer zo’n zware druk van altijd maar onvervulde verlangens te verduren.  En mooier dan dat: want juist dán zul je meer kunnen genieten van wat er wél is…!

Hoe zit dat dan? Hoe kan het dat je minder geniet als je er té veel van verwacht? Vergelijk het met een park zoals in hier in New York. Het zijn heerlijke parken…! Maar er zijn ook mensen die daar permanent wonen omdat ze dakloos zijn. Wat jou aantrekt naar het park is de schoonheid er van. Maar als je probeert er in te leven, verdwijnt de schoonheid juist. Want een park is geen plek om je eten te vinden, om te slapen, om je te wassen, om naar de wc te gaan. Als mensen proberen dat te doen en hun hele levensbehoefte proberen te vervullen in dat park, verdwijnt juist het mooie van het park voor hen uit beeld.

Dus wat betreft je echtgenoot, je werk, je familie etc.:  ga met ze om zoals met het park: geniet van wat er is, maar probeer niet je hele leven er mee in te vullen. Zoals je ten opzichte van het park kunt zeggen ‘ik ga er heen om te genieten van de schoonheid, maar ik hoef er niet te leven’ zo kun je ook met al die waardevolle mensen en zaken in je leven omgaan: laat niet je hele leven er vanaf hangen. Laat je wél je leven er vanaf hangen, dan zal de schoonheid die er wel was verbleken.

Als je zegt: “ik zal niet vergeten wat mijn echte thuis is, wat mijn echte land is waar ik bij hoor” dan sta je anders in het leven hier op aarde. De hemel geeft je de kracht om het moeilijkste hier op aarde te kunnen verduren én de hemel geeft je een reden om eindelijk echt te genieten van wat hier nog wel is. Dus als je merkt dat je eigenlijk voortdurend verongelijkt bent en loopt te klagen over wat je niet hebt: de verandering ligt in jezelf! Als je het uitzicht hebt op het allerbeste wat nog moet komen kun je veranderen van een klager in een verdrager en zelfs genieter… [noot: denk eens aan de link naar de uitspraak van Corrie ten Boom ‘het beste deel moet nog komen’ en hoe voor haar het uitzicht op de hemel kracht gaf het lijden in de concentratiekampen te kunnen dragen].

Hoe krijg je dit uitzicht? In Openbaring wordt Jezus nog steeds ‘het Lam’ genoemd. Is dat nog niet voorbij dan? Jezus is toch gestorven als Lam? Zelfs in de hemel is de enige reden dat je kunt genieten: het evangelie van Jezus. Als je denkt dat je door het doen van goede dingen verlost zult worden zul je God gebruiken om dingen te krijgen. Je probeert God te gehoorzamen zodat hij jou zal gaan zegenen… Maar wanneer je tot het geloof komt dat je alleen uit genade gered wordt verandert dat. In Jezus hebben we alles. Hij is onze plaatsvervanger. Als hij niet was gestorven waren wij gedood. Nu hij wel gestorven is krijgen wij het leven. Als je dat echt gelooft gebruik je niet langer God om dingen te krijgen, maar gebruik je dingen om God te krijgen.  Wat er echt in de hemel is, is God. De reden om God te eren en goede dingen te doen is niet om er zelf beter van te worden, maar om Hem te eren en te danken.  Je gehoorzaamt en dient hem om wie Hij is.

Mensen zeggen wel eens: het is raar dat alleen mensen die in het evangelie geloven naar de hemel zouden mogen. Maar als je het evangelie echt snapt zie je dat je alleen naar de echte hemel kunt verlangen als je het evangelie gelooft! Mensen die niet in het evangelie geloven maar wel zeggen te verlangen naar ‘de hemel’ verlangen naar iets wat hen optimaal bedient en niet naar een plek waar zij God volmaakt kunnen dienen.

Het is alleen door het Lam dat je daar naar kunt verlangen; daar mag komen; daar mag zijn. Het evangelie verandert je waardoor je moeiten op aarde kunt verdragen door de glorie die ons wacht. Laat je het evangelie niet tot je doordringen, dan is de hemel voor jou net als voor de heidenen iets ver weg bij hen vandaan en word je angstig en verslagen als er tegenslag op je weg komt. Maar als jij leert leven in het Licht en je gedachten richt op de realiteit die voor ons ligt zul je ervaren dat ook nu al je leven geborgen is in Christus met wie we ooit in volmaakte glorie zullen leven.

[Toevoeging: twee filmpjes die prachtig aansluiten op de boodschap van deze preek.

Over het totaal andere zicht op de toekomst dat je als christen hebt. https://www.youtube.com/watch?v=86dsfBbZfWs

Over ‘bidden’ met gebruik van de beelden uit openbaring: https://www.youtube.com/watch?v=2MlGmO_6EoE

]