The Upperroom
De bovenkamerTim Keller
Zondag 6 april 2003
Lucas 22: 14-34
Te beluisteren in het engels op http://sermons2.redeemer.com/sermons/upper-room
Samenvatting
Jezus geeft zijn volgelingen inzicht in de
betekenis van zijn leven en de naderende dood, en illustreert dit door de
maaltijd tijdens het Pascha. Tijdens die maaltijd verklaarde Jezus zelf aan zijn discipelen wat de betekenis is van zijn dood. Zij begrepen dat, later, en dat veranderde hun leven radicaal. In deze preek worden vier principes besproken die levensveranderend zijn. Wil je een veranderd leven krijgen dan moet je erkennen dat het Jezus dood het centrum van de
geschiedenis is, dat zijn dood de basis is voor een nieuwe gemeenschap, dat zijn dood de oplossing voor het
mysterie van vergeving en dan moet je je Jezus dood persoonlijk toe-eigenen.
Bijbeltekst
Lucas 22:14-34
14 Toen het zover was, ging hij samen
met de apostelen aanliggen voor de maaltijd. 15 Hij zei tegen hen: ‘Ik heb er
hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van mijn
lijden aanbreekt. 16 Want ik zeg jullie: ik zal geen pesachmaal meer eten
voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het koninkrijk van God.’ 17 Hij
nam een beker, sprak het dankgebed uit en zei: ‘Neem deze beker en geef hem aan
elkaar door. 18 Want ik zeg jullie: vanaf nu zal ik niet meer drinken van de
vrucht van de wijnstok tot het koninkrijk van God gekomen is.’ 19 En hij nam
een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei: ‘Dit
is mijn lichaam dat voor jullie gegeven wordt. Doe dit, telkens opnieuw, om mij
te gedenken.’ 20 Zo nam hij na de maaltijd ook de beker, en zei: ‘Deze beker,
die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed
gesloten wordt. 21 Maar weet wel dat degene die mij zal uitleveren samen met mij aan deze tafel aanligt. 22 Want de Mensenzoon moet heengaan zoals het voor hem bepaald is, maar wee de mens die hem zal uitleveren.’ 23 Ze vroegen zich onder elkaar af wie van hen zoiets zou kunnen doen.
24 Toen ontstond er onder hen onenigheid over de vraag wie van hen de belangrijkste was. 25 Jezus zei tegen hen: ‘Vorsten oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft laat zich weldoener noemen. 26 Laat dat bij jullie niet zo zijn! De belangrijkste van jullie moet de minste worden en de leider de dienaar. 27 Want wie is belangrijker, degene die aanligt om te eten of degene die bedient? Is het niet degene die aanligt? Maar ik ben in jullie midden als iemand die dient.
28 Jullie zijn in al mijn beproevingen steeds bij mij gebleven. 29 Ik bestem jullie voor het koningschap zoals mijn Vader mij voor het koningschap bestemd heeft: 30 jullie zullen in mijn koninkrijk eten en drinken aan mijn tafel, en zetelen op een troon om recht te spreken over de twaalf stammen van Israël.
31 Simon, Simon, weet dat Satan jullie voor zich heeft opgeëist om jullie als graan te mogen zeven. 32 Maar ik heb voor je gebeden opdat je geloof niet zou bezwijken. En als jij eenmaal tot inkeer bent gekomen, moet jij je broeders sterken.’ 33 Simon antwoordde: ‘Heer, ik ben zelfs bereid om met u de gevangenis in te gaan en te sterven.’ 34 Maar Jezus zei: ‘Ik zeg je, Petrus, deze nacht zal de haan niet kraaien voordat je driemaal geloochend hebt dat je mij kent.’
Preek
Inleiding
Een grote vraag in de geschiedenis is, waarom
de eerste christenen nou juist het kruis aannamen als belangrijkste symbool
voor hun geloof. Realiseer je je waarom dat zo vreemd is? Alle andere
oprichters van grote religies werden oud en waren succesvol. Mozes bracht het
volk Israel tot de grens van het beloofde land en hij was meer dan 100 jaar oud
toen hij stierf. Boeddha werd 80 jaar en bereikte de volledige verlichting,
zoals dat genoemd werd. Mohammed werd 62 of 63 jaar en verenigde de Arabische
landen onder één geloof. Ze stierven allemaal oud en succesvol. En in een absoluut
contrast daarmee staat Jezus. Hij stierf toen hij 33 was, onbekend en vernederd
en letterlijk door iedereen uit zijn leven alleen gelaten.
Je kunt wel begrijpen dat veel mensen juist naar
die andere oprichters opkijken en zeggen dat God met hén was. “Kijk naar hun
leven, dat is het soort leven dat ik ook wil leiden.” Waarom zou ook maar
iemand in de wereld naar Jezus, stervend aan het kruis, kijken en zeggen: “Dat
is het leven dat ik zou willen leven. Dat is degene die ik wil volgen. Dat is
het geloof waar ik in wil geloven!” Waarom zou ook maar iemand dát willen?
Maar het gebeurde wel. Hele drommen wilden
dat. Heel veel mensen in de vroege kerk, tijdens het Romeinse bewind, hebben
hun leven compleet laten veranderen door het kruis, zodat de hele maatschappij
erdoor veranderde. Hoe en waarom kon dat gebeuren?
John Stott, een christelijk schrijver, legt
het zo uit:
‘Het feit dat een kruis het christelijke
symbool werd, en dat christenen hardnekkig weigerden, ondanks de spot, zich
ervan te ontdoen ten gunste van iets dat minder offensief was, kan slechts één
verklaring hebben. Het betekent dat de centrale plaats van het kruis is
ontstaan in de geest van Jezus zelf.’ [Zie ook: http://leroyng.wordpress.com/2012/07/05/john-stott-quotes-from-the-cross-of-christ-chapter-1-the-centrality-of-the-cross/]
Hij zegt dat niemand zelf zou bedenken dat
hij het kruis een centrale plaats zou geven in zijn geloof. Dat zou niemand
doen! Daarom kan de enige reden zijn dat het kruis zo’n transformerende werking
heeft in het leven van zoveel mensen, dat het de wereld veranderde. Jezus zelf
verklaarde, in de nacht voordat hij stierf, wat de betekenis was van zijn dood.
Hij gaf zijn discipelen de interpretatie, de verklaring van de betekenis van
zijn dood. En achteraf, toen alles voorbij was, herinnerden ze zich dat en accepteerden
dat en het veranderde hen. Het veranderde hen! En het veranderde de wereld.
Waar vind je die verklaring, die uitleg, die
levensveranderde verklaring van wat de betekenis van het kruis is? Die vind je
hier, in dit Bijbelgedeelte. In deze boodschap, in wat Jezus zegt tegen zijn
discipelen in die bovenkamer in de nacht voordat hij stierf. En die boodschap
is er ook voor jou, zoals je weet. Als jij tot je neemt wat hij tegen de
discipelen zei, dan zal dat jou ook veranderen.
Hij vertelt ons vier dingen over zijn dood.
Je zou kunnen zeggen dat dat vier levensveranderende principes zijn.
- Jezus
dood is het centrale punt in de geschiedenis
- Jezus
kruis is de basis voor een heel nieuwe gemeenschap
- Jezus
dood is de oplossing voor een groot mysterie
- Jezus
dood moet je je persoonlijk toe-eigenen
Het eerste wat opvalt is dat Jezus zijn discipelen, en ons, vertelt over zijn dood tijdens het Pascha. Hij zegt:
‘Ik
heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten voor de tijd van
mijn lijden aanbreekt.’
Waarom gebruikt hij het Pascha als hét moment
om uit te leggen wat de betekenis van zijn dood is? Dan moeten we eerst kijken
wat het Pascha inhoudt. Het Pascha was een maaltijd die de Israëlieten voor het
eerst gebruikten in de nacht dat zij Egypte zouden verlaten. Ze werden door God
bevrijd uit de slavernij in Egypte. Voordat ze bevrijd werden van de Farao aten
ze deze maaltijd. En God zei dat hij wilde dat ze deze maaltijd elk jaar weer
zouden moeten houden, als herinnering aan die eerste nacht. Die mochten ze
nooit vergeten. Ze mochten nooit vergeten hoe hij hen redde door zijn genade en
zijn kracht. En daardoor gebeurde het al eeuwenlang dat een keer per jaar het
Pascha werd gevierd. Wat je in vers 17 leest is exact wat er al die eeuwenlang
al gebeurde tijdens deze maaltijd:
Hij
nam een beker, sprak het dankgebed uit en zei: ‘Neem deze beker en geef hem aan
elkaar door.’
Het hoofd van de familie nam altijd de beker,
sprak er de zegen over uit en dan werd er een vraag gesteld. Die vraag werd
gewoonlijk door het jongste kind gesteld: ‘Waarom is deze avond anders dan alle
andere avonden?’ En dan ging het familiehoofd uitleggen wat de betekenis was
van het Pascha en daarbij gebruikte hij teksten uit Deuteronomium, omdat in dat
boek de betekenis van het Pascha wordt uitgelegd. Hij gebruikte bijvoorbeeld
Deut. 26: 5-9:
‘Mijn
vader was een zwervende Arameeër. Hij trok naar Egypte en woonde daar als
vreemdeling met een handvol mensen, maar ze groeiden uit tot een zeer groot en
machtig volk. 6 De Egyptenaren begonnen ons slecht te behandelen: ze
onderdrukten ons en dwongen ons tot slavenarbeid. 7 Toen klaagden we de HEER,
de God van onze voorouders, onze nood. Hij hoorde ons hulpgeroep en zag ons
ellendig slavenbestaan. 8 En de HEER bevrijdde ons uit Egypte, met sterke hand
en opgeheven arm, op angstaanjagende wijze, met tekenen en wonderen. 9 Hij
bracht ons hierheen en gaf ons dit land, dat overvloeit van melk en honing.’
En Deut. 16:3
Bij
dat vlees mag u geen gedesemd brood eten, maar alleen ongedesemd brood,
gedurende zeven dagen. Het is het tranenbrood dat u, zolang u leeft, zal
herinneren aan de dag waarop u wegtrok uit Egypte, aan dat overhaaste vertrek.
En zo legde het familiehoofd de betekenis uit
van de verschillende onderdelen van het Pascha. En ook Jezus pakt de beker en
begint uit te spreken wat al eeuwen wordt gezegd. Maar als hij dan begint te
spreken moeten de discipelen helemaal verbouwereerd zijn geweest, want Jezus
zegt dingen die nog nooit eerder tijdens een Paasmaaltijd zijn uitgesproken.
Het eerste wat hij zegt is dat de maaltijd van die avond niet terugwijst naar
het verleden, maar heen wijst naar de toekomst. Hij zegt:
Ik
zal geen pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het
koninkrijk van God.
Hij spreekt dus over iets dan nog voor hen
ligt, dat nog moet gaan gebeuren.
Maar het meest verbazingwekkende wat hij zegt
is dat hij niet zegt dat het brood een herinnering is aan wat gebeurd is, maar
dat het brood een herinnering is aan zíjn lichaam. ‘Dit is het brood dat aan
mij herinnert. Zoals dit brood voor jullie wordt gebroken om je ermee te
voeden, zo wordt mijn lichaam gebroken. Dit is mijn lichaam dat ik voor jullie
ga geven, om jullie het leven te geven.’
Jezus gebruikt het Pascha als context, als
illustratie om over zijn dood te spreken. Weet je wat hij daarmee zegt?
Jarenlang hebben ze een maaltijd gehouden om eraan
terug te denken dat God hen bevrijdde van politieke en economische slavernij in
Egypte. Maar vanavond eten ze een maaltijd in de nacht voor de bevrijding, de
verlossing uit de slavernij van de zonde en het kwaad zelf. Alle offers, alle
bevrijding die door andere leiders is gebracht, wijst heen naar Jezus. Hij is
de ultieme Mozes. Dit is de ultieme exodus. Dit is dé nacht die anders is dan
alle andere nachten. Dus als Jezus, midden in het Paasfeest zegt dat het over
hem gaat, wil hij daarmee zeggen dat zijn dood de climax is waar de hele
geschiedenis naar op weg was. Dat is verbazingwekkend! Het klinkt gek, maar dit
is het eerste wat je moet geloven over de dood van Jezus als je wilt dat het je
leven verandert zoals het de levens van de discipelen veranderde. Jezus
Christus zegt: ‘Mijn dood, het kruis, staat in het centrum van de
geschiedenis’. Dit is het eerste punt.
2.
Het kruis is niet alleen het centrum van de geschiedenis, maar ook de basis
voor een heel nieuwe gemeenschap.
Het kruis is de basis voor een radicaal
nieuwe gemeenschap die diepgaand verschilt van andere gemeenschappen. Het
middelste gedeelte van onze tekst gaat over wat er gebeurde toen de discipelen
onenigheid hadden over wie de belangrijkste was van hen. Jezus zei tegen hen in
vers 25:
Vorsten
oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft
laat zich weldoener noemen. Laat dat bij jullie niet zo zijn!
Wat is er aan de hand? Lucas is de enige
evangelist die deze onenigheid over wie de belangrijkste is en die plaats vind
tijdens het paasmaal, vermeldt in zijn evangelie. Hij is de enige die dit onder
onze aandacht brengt. En wat hij er mee wil vertellen is dat het kruis ons niet
alleen maar veranderd als individuele mensen. Het geeft ons niet vergeving,
geluk, vrede die alleen voor ons persoonlijk bedoeld is, op een individuele
manier. Als je echt begrijpt wat de betekenis van het kruis is, als het kruis
echt je leven binnen komt, plaatst je dat in een gemeenschap, een radicaal
nieuwe en andere gemeenschap. Je hebt de echte betekenis van het kruis niet
begrepen als je dat niet overkomt. Dan is het kwartje nog niet gevallen. Je
hebt niet echt begrepen wat het kruis betekent als je je steeds weer afzet
tegen de kerk en als je het kruis je niet laat dwingen en trekken en verzegelen
in een heel nieuwe vorm van gemeenschap.
Wat bedoel ik hier nou precies mee? Er worden
ons hier drie dingen verteld, kenmerken van de gemeenschap die door het kruis
wordt gecreëerd.
Het kruis doet een gemeenschap ontstaan van- een
intieme familie
- een
radicale samenleving
- een
omgekeerde meritocratie [Meritocratie is (vrij vertaald:
geregeerd door degenen die het verdienen) is een maatschappijmodel waarin
de sociaal-economische positie van elk individu is gebaseerd op zijn of haar
verdiensten (merites). Hierbij gaat het dus niet direct om de aanleg die
men heeft, maar wat men met die aanleg doet.]
Door de discipelen uit hun familie te halen
zegt Jezus hier dat, hoe groot je gemeenschappelijke ervaringen met je
gezinsleden ook zijn en hoe verbindend dat ook werkt, de ervaring met het kruis
daar nog boven uit gaat.
Of bekijk het eens op deze manier: als jij
begrijpt waar het kruis van Jezus Christus voor staat, geeft je dat de ervaring
van een radicale verandering van je identiteit. De gemeenschappelijke basis die
je daardoor hebt met iemand die diezelfde ervaring heeft is dieper dan
gemeenschappelijke basis die je voelt bij iemand met wie je bent opgegroeid.
Als die andere persoon, die ook gelooft in het kruis, verder niets
gemeenschappelijk met jou heeft – verschillende opvoeding, verschillend
inkomen, verschillende economische status, verschillende politieke overtuiging,
verschillende…het maakt niet uit – dan heb je een diepere gemeenschappelijke
basis door je geloof in het kruis dan met iemand met wie je bent opgegroeid.
Dát is het wat Jezus ons wil zeggen. Als jij een christen wordt, als het kruis
het centrum van je leven wordt, word je binnengehaald in een intieme familie.
2. Het kruis creëert niet alleen een warme
familie, maar het kruis geeft ons ook een koninkrijk. Dat betekent dat het
kruis ook een alternatieve, menselijke samenleving kan vormen.
De discipelen hebben onenigheid. Jezus zegt
dan iets heel belangrijks. Hij zegt dat zij een tegen-cultuur moeten vormen.
Vorsten
oefenen heerschappij uit over de aan hen onderworpen volken, en wie macht heeft
laat zich weldoener noemen. Laat dat bij jullie niet zo zijn!
Het woord ‘weldoener’ is een heel belangrijk
woord hier. In onze vertaling treft dat woord ons niet heel erg, maar het is
belangrijk te weten waar het hier om gaat. Het systeem van weldoeners was een
soort betalingssysteem binnen de Grieks-Romeinse samenleving. De maatschappij
liep op dat systeem. Mensen die hoger op de sociaaleconomische ladder stonden
hielpen mensen die lager stonden, maar alleen op basis van afbetaling. Bij de weldoener
die jou had geholpen, stond jij de rest van je leven in de schuld, op allerlei
levensgebieden. Jezus zegt dat dat de manier is waarop de wereld werkt. En zo
is dat nog steeds. Ik help mensen maar eens zullen ze mij terug moeten betalen.
Ik help mensen alleen, of ga alleen met hen om als er een keer een moment komt
dat ik terugbetaling kan krijgen. Ik wil contact met de meest sterke, stabiele,
mooie, slimme mensen, zoveel mogelijk, want dat helpt mijzelf verder.
Maar Jezus zegt dat als het kruis in je leven
komt, die instinctieve manier van omgaan met mensen die gericht is op jou zelf,
verdwijnt. Weg! Hij zegt:
Laat
dat bij jullie niet zo zijn!
In plaats dat je van mensen houdt omdat dat
gunstig is voor jou, wil ik dat je van mensen houdt zonder onderscheid te maken
omdat het goed is voor hen. Of er nou een terugbetaling is of niet, houd gewoon
van de mensen met wie je te maken hebt. Dat is de reden waarom Jezus zegt dat
hij hen een koninkrijk geeft.
Wauw! Jezus zegt niet alleen dat hij mensen
warme relaties geeft, maar hij vraagt hen of ze zich realiseren dat het kruis
hen zo radicaal verandert dat de samenleving van mensen, die het kruis in het
centrum van hun leven hebben staan, een alternatieve samenleving wordt. Je sociaaleconomische
status heeft geen betekenis, laat dat maar bij de deur achter. Kracht,
erkenning, status, geld, die dingen hebben geen controle meer over je leven.
Dat geeft een radicaal nieuwe, andere samenleving! En dat doet het kruis!
3. Het kruis geeft een intieme familie, een
radicaal andere samenleving en ten derde: een omgekeerde meritocratie. Een
omgekeerde meritocratie?? Wat bedoel je daar nou mee? Kijk eens naar het
laatste deel van onze tekst, waar Jezus zich naar de ultieme leider van de kerk
keert, naar degenen die de leider zal worden van die alternatieve samenleving:
Simon Petrus. En wat doet Jezus? Zegt hij tegen Petrus: ‘Simon, Simon, weet jij
waarom ik jou ga gebruiken om je broeders straks kracht te geven? Weet je
waarom jij straks de leider, de sterke man zult worden? Omdat jij nooit fouten
hebt gemaakt? Omdat jouw optreden altijd zo strak verloopt? Word je daarom als
leider gekozen? Dat is wel zoals het in de rest van de wereld gaat. Alleen de
besten worden de leiders van de christelijke kerk.’
Nee, dat is niet precies wat Jezus zegt. Hij
zegt: ‘Simon, Simon, je gaat me vannacht verloochenen. De lafheid, de
gerichtheid op jezelf, de zwakheid, het gebrek aan integriteit die aan de basis
van jouw leven liggen zullen bloot komen te liggen zodat iedereen ze kan zien,
inclusief jijzelf. “
Als jij jezelf herkent in zo’n leven, als je
gericht bent op het behoud van je eigen huid en de behoeften van anderen miskent,
wat Petrus gaat doen die nacht, dan, zegt Jezus hier, speel je in op de slechte
machten van deze wereld. Met zulk gedrag geeft je je over aan de slechte
krachten van de wereld. En de leider daarvan, satan, heeft je opgeëist. Vers
31:
Simon,
Simon, weet dat Satan jullie voor zich heeft opgeëist om jullie als graan te
mogen zeven.
Maar zegt Jezus daarachter aan:
Maar
ik heb voor je gebeden opdat je geloof niet zou bezwijken.
Jezus zal Petrus niet overgeven. Hij houdt
hem vast. En:
En
als jij eenmaal tot inkeer bent gekomen, moet jij je broeders sterken.
Als je tot inkeer bent gekomen, als je spijt,
berouw hebt sterk jij je broeders. Jij gaat de leider worden. Kijk wat Jezus
hier zegt! Buiten, in de wereld, wie zijn daar de leiders? Wie groot en
succesvol zijn. Wie wordt in mijn gemeenschap de leider? Degenen met het meeste
berouw. Wie wordt de leider in de wereld? De mensen met de beste papieren? Wie
wordt de leider in mijn gemeenschap? De mensen die het meest hebben opgegeven,
die diep zijn gegaan in hun berouw vanwege hun slechte daden en die zichzelf
over hebben gegeven aan de genade van God. Laat ik je een beetje scheikunde
geven: gooi je falen, je failliet zijn in een vat berouw en vertrouw op de
genade van God en dat falen zal veranderen in goud. Je falen verandert in
wijsheid, compassie, zelfkennis. Het zal je tot een leider maken, tenminste,
een leider in dit soort samenleving. Zo’n samenleving is er nog nooit geweest!
En Jezus zegt dat het kruis zo’n samenleving creëert.
3.
Jezus dood is de oplossing voor een groot mysterie.
Wat is dat grote mysterie dan? Ik geef je een
moderne en een oude, antieke versie van het mysterie. En het heeft te maken met
het grote woord: zonde.
Eerst de oude versie van het mysterie. Bij
die versie gaat het over het Pascha zelf. Het belangrijkste onderdeel van het
Pascha is het lam. Waarom een lam? Dat heeft met de geschiedenis te maken. Ga
terug naar het boek Exodus, waar het oorspronkelijke Pascha wordt beschreven. Daar
was een probleem. De Israëlieten waren slaven, ze werden onderdrukt door Farao.
God zei tegen Farao: ‘Laat hen gaan. Stop de onderdrukking en het moorden.”
Maar Farao zei: “Nee, nee, nee. “ Uiteindelijk kwam God bij Mozes en zei:
“Vannacht zal ik mij doodsengel naar één plaats sturen. Ik zal mijn oordeel
over Egypte zenden, oordeel over hun onderdrukking. Vannacht zal op één plek de
engel die oordeel brengt naar beneden komen. Maar, mijn oordeel is eerlijk en
rechtvaardig. Ik maak geen onderscheid, ik trek niemand voor. En dat betekent
dat iedereen in Egypte onder mijn oordeel valt, niet alleen de Egyptenaren,
Mozes. Ook de Israëlieten zullen geoordeeld worden. Leven zij volgens de regels
van God? Houden zij net zoveel van hun naasten als van zichzelf? En het
antwoord op die vraag is natuurlijk nee! Niemand kan aan het oordeel ontkomen.
Dus, Mozes, de enige manier waarop de Israëlieten deze nacht kunnen overleven,
is door een lam te nemen, dat te slachten en te eten en het bloed aan de deur
te smeren. ”
Exodus 12:23:
‘…want de HEER
zal door Egypte heen gaan om het te straffen. Maar ziet hij bij een deur bloed
aan de bovendorpel en aan de posten, dan zal hij die deur voorbijgaan, hij zal
de doodsengel geen toestemming geven om uw huizen binnen te gaan en u te
treffen.’
Wat
God hier tegen Mozes zegt is zo verbazingwekkend! God zegt dat wat hen deze
nacht zal gaan redden, niet het feit is dat ze joods zijn. God is niet racistisch.
Zijn redding heeft niets met racisme te maken. Je wordt niet gered omdat je bij
het joodse volk hoort. Als een joodse man buiten zou lopen en niet zou schuilen
onder het bloed van het lam, dan zou hij worden gedood. Je wordt niet gered
omdat je joods bent. Of omdat je de goede religie aanhangt en niet de
verkeerde. Je wordt alleen gered door het geloof dat er voorzien is door een
plaatsvervanger. Je wordt alleen gered door gelovig een schuilplaats te zoeken
onder het bloed van het lam. Dat is de enige manier om gered te worden! Maar
als je dat doet dan zal de gerechtvaardige straf die je verdient aan je
voorbijgaan, omdat er voor je betaald is.
Oké,
dit is dus de achtergrond waarom het lam het belangrijkste onderdeel is van het
Pascha. Maar blijft er dan niet een belangrijk groot mysterie over? Ja zeker,
een heel groot mysterie! Wat is dat mysterie dan? Er zitten twee kanten aan dat
er sprake is van een lam. Aan de ene kant kun je je afvragen waarom de dood van
een klein, schattig dier leidde tot gerechtigheid. Aan de andere kant, meer
emotioneel gedacht: waarom heeft God uit alle dieren waarover hij de
beschikking had om te laten zien hoe hij ons wilde redden, waarom koos hij nou
een lam? Kun jij een dier bedenken dat je wel wilt doodmaken? Een groot wild
zwijn wellicht? Als die het bos uitkomt en je probeert te bijten, dan heb je
wel de neiging om te zeggen: maak maar dood.
Maar
een lammetje? Waarom koos God het meest zielige dier dat je zo aan het hart
gaat. Er is niets zo zielig als een lief jong dier dat pijn heeft of dat doodgaat.
Ik zal nooit vergeten dat wij een hele tijd geleden eens een kast aan het
verplaatsen waren en een van onze jonge katjes er klem onder kwam te zitten en
brak een pootje. Het jammerde en kermde en hinkte door de kamer. Mijn zoon
Jonathan en mijn vrouw Cathy namen het mee in de auto naar de dierenarts en Jonathan
zei huilend: ‘Ik wou dat het mij was overkomen’. En mijn vrouw antwoordde: ‘Dat
wou ik ook want voor jou hebben we een verzekering.’ Zoiets vergeet je niet,
want het was zo ontzettend zielig.
Waarom
koos God dan voor het dier dat je het meest aan het hart gaat, hartverscheurend,
om als offer te dienen?
Jaren
na dat eerste Pascha, waarin deze hint, deze aanwijzing werd gegeven, vierde
Jezus Christus het Pascha. Het werd het belangrijkste Pascha in de
geschiedenis. Want er was wijn, er was brood. Maar Jezus gaf zijn discipelen
niet het belangrijkste onderdeel van het Pascha. Het was er niet eens. Er zijn
mensen die zeggen dat Lucas dat gewoon niet vertelt, hij is heel spaarzaam met
het geven van details. Ook in de andere evangeliën staat het niet, die laten
het ook achterwege. Mee nee, dat is niet het geval, kijk maar. Het is heel
verbazing wekkend, want er is wijn, en is brood maar er staat geen lam op tafel.
Want het lam zat aan tafel! Jezus zegt in vers 20:
Deze
beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn
bloed gesloten wordt.
Het woord ‘verbond’ is een woord dat laat
zien dat relaties belangrijk zijn, het is een relatiegericht woord. Een verbond
is een relatie die intiem en diep is. En Jezus wijst hen erop dat ze een diepe
relatie, een liefdevol verbond met God aan konden gaan omdat aan hun
ongerechtigheden voorbij kon worden gegaan dankzij het bloed van het lam. ‘Maar
ik ben het ultieme lam van God.” Het bloed van het schattige, wollige lammetje
betaalde hun zonde niet af. Al die dieren wezen heen naar het offer van Jezus.
En waarom dan een lam? Waarom geen wild zwijn of een koe, maar een lammetje? Zo
krijg je een heel klein beetje een idee van wat het de Vader heeft gekost om
zijn Zoon te moeten laten sterven voor onze zonden. Hij is de oogappel van God,
de vreugde van zijn hart, zijn eigen eerstgeborene. Maar door zijn dood zijn
onze zonden weggenomen.
Maar de moderne New Yorker wordt hier niet
mee tevreden gesteld. Want dit is de oude versie van het mysterie. Maar er is
ook een moderne versie van het mysterie.
De moderne New Yorker ken ik door de
gesprekken die ik met hem heb. En de moderne New Yorker zegt: “Dit deel van het
christelijk geloof vind ik maar niks. Waarom al dat bloed, al die troep en
viezigheid. Waarom kan God ons niet gewoon vergeven? Als hij wil vergeven,
waarom kan hij dan niet gewoon zeggen dat alles vergeven is?”
Als iemand jou echt heel erg kwaad heeft
gedaan, je enorm pijn heeft gedaan of heeft bedrogen, dan zijn er twee dingen
die je kunt doen. Het eerste is dat je het die persoon kwalijk neemt en hem enorm
kunt gaan haten. En wat er dan gebeurt, is dat het kwaad dat jou is aan gedaan jou
in bezit neemt. Jij wordt koud en hard en gedesillusioneerd. Wat je dus kan
doen als jouw kwaad wordt aangedaan, is diegene gaan haten. Het andere ding dat
je kunt doen is vergeven. Probeer dat eens als iemand je kwaad heeft aan
gedaan. Gewoon zeggen: ‘Ik vergeef je’. En klaar ben je. Echt? Als dat je
makkelijk af gaat heeft iemand je niet echt kwaad aangedaan. Als iemand jou
kwaad heeft gedaan, pijn heeft gedaan, heeft bedrogen en je zegt: ‘Ik vergeef
je’ en je gaat daarna naar huis, dan zul je merken dat je niet echt vergeven
hebt. Het is niet makkelijke! Woorden zijn namelijk niet de valuta van
vergeving.
Hoe moet je dan vergeven? Als jij iemand wilt
vergeven, als je het hem eigenlijk wel terug zou willen betalen, maar je kiest
ervoor te vergeven, dan onthoud je je ervan om hem pijn te doen, dan onthoud je
je ervan om hem te beschadigen, slecht van hem te denken, over hem te roddelen,
zijn reputatie te schaden, je onthoud je daarvan en dat doet jou pijn! Dat
geeft lijden. Het is een emotioneel feit in het leven dat je niet kan vergeven
zonder dat je er zelf onder lijdt. En dat best vreemd. Als iemand jou kwaad
heeft aangedaan en je haat hem, dan lijdt je. Maar in dat proces zal je merken
dat het kwaad steeds groter wordt. Als je probeert te vergeven, dan lijdt je
ook, maar je bant het kwaad wel uit. Maar in beide gevallen lijd je. De enige
manier om te vergeven is door je te onthouden van kwaad terug te doen en dat
doet pijn. De valuta van vergeving zijn namelijk geen woorden, maar zijn
spijkers, doornen, tranen, zweet, bloed. Dat is waar we staan. Als het jou en
mij, als feilbare, zwakke mensen, niet lukt om te vergeven zonder er zelf onder
te lijden, hoe kan God dat dan wel? Als iemand jou kwaad doet weet je dat er
iemand de schuld moet betalen: of hij of jij. Hoeveel meer zou dat dan niet het
geval zijn bij God? Denk aan alle misdaden die wij elkaar hebben aangedaan en
die we tegen God hebben gedaan. Daar moet iemand voor betalen. Voor sterven. En
Hij kan kiezen uit twee opties: hij kan ons gaan haten of hij kan ons
vergeven. Maar als hij ons vergeeft,
moet hij zelf de schuld betalen. Hij zal moeten lijden. En dat heeft hij gedaan.
Omdat Jezus Christus God en mens was kon hij voor ons lijden en sterven en zo
onze zonden betalen.
En dat is de oplossing van het mysterie. En
dat mysterie heeft een oude en een moderne vorm. En het is trouwens ook de
oplossing van een ander mysterie. Hoe kan het kruis je nou ooit veranderen tot
een persoon die deze liefde in zich heeft en deel kan uit maken van zo’n
gemeenschap? Herinner je je nog dat Jezus zei dat hij niet wil dat je deel
uitmaakt van het systeem waarbij het goeddoen een soort afbetaalsysteem werd? Hij
wil niet dat je een ‘weldoener’ wordt. Dat is hoe mensen in de wereld te werk
gaan. Die mensen zien twee personen, waarvan de eerste knap, mooi, krachtig, machtig
is en de ander is lelijk, dom en zwak. Naast wie van die twee gaan zij zitten? Stel
dat jij de kerk binnenkomt en je ziet deze twee mensen zitten, naast wie kies
jij je plek uit? Met wie zou je een relatie op willen bouwen? Wie zou jij
willen helpen? Jezus zegt dat mensen in de wereld wel moeten kiezen voor andere
mensen die hen kunnen af betalen. Jezus wil niet dat wij zo zijn. Hoe kun je
dat dan vermijden?
Denk hier eens over na. Hoe zit jij van
binnen in elkaar? Heb je daar dan geen probleem? Twijfel jij niet van binnen? Waarom
trek je graag op met slimme mensen? Omdat jij je niet dom wilt voelen. En je
bent bang dat je dat misschien wel bent. Waarom trek je graag op met sterke
mensen? Omdat je je niet zwak wilt voelen maar van jezelf wel weet dat je het
wel bent.
Er is maar één manier om dit probleem op te
lossen. En die oplossing ken je nu. Jezus zegt: ‘Kijk. Wil jij je mooi, knap,
sterk voelen? Dan moet je op zoek gaan naar de sterkste, mooiste, briljantste, prachtigste
persoon van het universum. Zoek hem op en ervaar zijn liefde. Dat is de enige
manier om je vrij te voelen en dan hoef je niet meer de huurling te zijn in al
je andere relaties. Een huurling zijn…met andere woorden: in andere relaties
hoef je geen onderscheid meer te gaan maken. Je hoeft er niet meer over na te
denken of je een relatie nodig hebt om je beter te voelen over jezelf. Dat heb
je niet meer nodig! Je hoeft niet meer bezig te zijn met afbetaling! De Persoon
die het meest liefdevol, krachtig, mooi etc is, die houdt van jou! En wanneer
gebeurt dat dan? Lees in vers 15:
Hij
zei tegen hen: ‘Ik heb er hevig naar verlangd dit pesachmaal met jullie te eten
voor de tijd van mijn lijden aanbreekt.
De woorden ‘hevig verlangd’ zijn lastig te
vertalen. Vanuit de oorspronkelijke taal is er verlies aan betekenis bij de
vertaling. Er staat eigenlijk letterlijk: ‘met verlangen heb ik hiernaar
verlangd’. Het dubbelop zeggen van het woord verlangen drukt intense emotie
uit. Het Griekse woord epithymeo [ ἐπιθυμέω ],
wat hier staat, wordt in het Nieuwe Testament vaak vertaald als ‘hartstocht’. Weet
je wat Jezus hiermee wil zeggen? Hij zegt: ‘Je hebt er geen idee van hoeveel ik
van je houd. Je hebt er geen idee van hoe mijn hart barst van liefde voor jou. Je
hebt er geen idee van wat ik voor jou ga doen. En je hebt er geen idee van hoe
diep mijn liefde is en hoe hoog mij liefde is, van de lengte en de breedte van
mijn liefde. Maar dat zul je wel weten als je de betekenis van mijn dood gaat
begrijpen. Dat zul je wel weten als je uiteindelijk gaat inzien wat ik voor jou
aan het kruis heb gedaan. En als je daar achter komt, dan zul je totaal
veranderen, zul je totaal anders worden. Dan zul je gevuld raken en hoef je
geen huurling meer te zijn. Dan heb je geen afbetaling meer nodig van anderen.
En dát is de oplossing van hoe het kruis je veranderd in een nieuw persoon die
zo’n radicale gemeenschap kan creëren.
Er is behalve deze drie dingen, nog een
vierde .
4.
Jezus dood moet je
je persoonlijk toe-eigenen.
Waarom koos Jezus, als ultiem symbool voor
zijn dood, een maaltijd? Een maaltijd! Waarom?
In de eerste plaats omdat je een maaltijd
zelf moet nuttigen, je moet het je ‘persoonlijk toe-eigenen’. Je kunt naar een
tafel vol eten kijken en zeggen: ‘Ja, dat is een geweldige taart, dat is
heerlijk vlees, dat is prachtig dit en dat…’. Maar weet je wat het is? Door die
prachtige tafel te prijzen om z’n mooie voedsel, wordt jouw licham niet gevoed.
Daar heeft jouw lichaam niks aan, dat heeft geen voedingswaarde. Je kunt er wel
mooie woorden over zeggen, maar daarvan raakt je buik niet gevuld, dan zul je
nog kunnen sterven van de honger.
Op dezelfde manier kun je geloven in het
kruis en kun je geloven dat Jezus voor jouw zonden is gestorven. Maar heb je
het je ook persoonlijk toegeëigend? Heb je de geloofsstap gemaakt en gezegd: ‘God,
ik wil mijn relatie met u niet baseren op wat ik allemaal heb gedaan, maar op
wat Jezus heeft gedaan aan het kruis om mij te redden’. Heb je het persoonlijk
gemaakt voor jezelf? Heb je gezegd: ‘Hij deed dit voor mij. En ik wil mijn leven
verder op deze basis bouwen.’
In de eerste plaats moet je het dus
persoonlijk maken voor jezelf. Daarnaast moet je je het ook steeds weer toe-eigenen.
Dat is de andere reden waarom als symbool een maaltijd zo goed past. Als Jezus
Christus zegt dat zijn dood met een maaltijd te symboliseren is, dan zegt hij
daarmee dat wij dus niet genoeg hebben aan één maaltijd. Je kunt niet zeggen
dat je na die fantastische maaltijd in 1990 niet meer hoefde te eten. Het zit
nog steeds tussen mijn tanden ;)
Nee, zo werkt het niet. Dan zul je sterven.
Je hebt steeds weer eten nodig. Jezus zegt (vers 19):
Doe
dit, telkens opnieuw, om mij te gedenken.
Wat
betekent dat? Gedenken betekent letterlijk: het is jouw taak om steeds weer te
denken aan wat ik voor jou deed aan het kruis en plaats dat in het centrum van
je leven, van je bewustzijn. Maak het tot een deel van je leven. Met andere
woorden, Jezus roept je op om na te denken en concreet te maken wat de
implicaties zijn voor alle gebieden van je leven. Denk na!
Is
er hier iemand die trots is op zijn verleden? Het verleden kun je niet over
doen. Misschien heb je verschrikkelijke fouten gemaakt. Het kruis veegt die fouten
weg. Ken je die oude hymne:
Well may the accuser roar
of sins that I have done
I know them all and thousands more
Jehovah knoweth none.
Nu kan de aanklager brullen
over de zonden die ik
heb gedaanIk ken ze allemaal en nog duizenden meer
God kent er niet één.
Hoe
kan dat? Door het kruis! Maak je dat kruis steeds weer persoonlijk voor jezelf?
Misschien maak je nu wel een tijd van lijden door. Dat lijden kan je gek maken.
En misschien vraag je je wel af hoe God nou iets tot stand kan brengen door dit
lijden heen. Denk er eens over na dat op het moment dat Jezus aan het kruis
hing er veel mensen om hem heen stonden die op dat moment ook niet konden
inzien wat God hier nou voor goeds uit voort kon laten komen. Jezus was voor
hen de meest bijzondere mens die ze ooit hadden gekend. Misschien verloren ze
wel hun geloof, terwijl ze stonden te kijken naar het bijzonderste dat God ooit
had laten gebeuren voor de mensheid. Maar hun geloof kon dit niet plaatsen met
hun beperkte manier van denken, binnen de hun bekende categorieën, hun kleine
mate van begrip. De gemiddelde mens kijkt op deze manier naar het lijden: als
ik geen enkele reden kan bedenken waarom God dit lijden laat gebeuren, dan kan
er ook geen enkele goede reden voor zijn. Dat is niet echt een heel logische
manier van denken! Het kruis laat zien dat de grootste fouten en het grootste
lijden voor God een reden zijn om iets ongelofelijk goeds te bewerken. Iets wat
een ramp leek te worden, bleek juist goud te zijn.
Het
kruis laat zien dat je het lijden juist kan hanteren. Dat je met je verleden om
kunt gaan.
Nog
een ander punt: met het kruis hoef je nooit je hoop te verliezen. Kijk maar wat
Jezus over de toekomst zegt in vers 16:
Ik
zal geen pesachmaal meer eten voordat het zijn vervulling heeft gevonden in het
koninkrijk van God.
Hij zegt daarmee dat deze maaltijd slecht een
voorproefje is van de gelukzaligheid, van de absolute vreugde waarvan ik je
verzekerd heb door te sterven. Dat is gegarandeerd! Dus elke keer als je eet
van de maaltijd van de Heer denk hier dan aan.
Je kent dat verhaal uit Johannes 2, als Jezus
op het bruiloftsfeest is in Kana. Hij is omringt door blijdschap en hij denkt
na over zijn dood. Ik had een professor en die legde het zo uit: Jezus Christus
zat in een mist van vreugde te nippen van zijn toekomstige zorgen. Weet je wat
het betekent dat Hij voor ons moest sterven? Jij en ik zitten met een mist van enorme
zorgen om ons heen en nippen van de toekomstige vreugde.
Er is altijd hoop! Onze slechte dingen zullen
worden veranderd in goede dingen. Onze goede dingen kunnen niet van ons worden
afgenomen en het beste moet nog komen. En als jij deelneemt aan het avondmaal
nip jij van de toekomstige vreugde. Want zijn dood heeft jouw toekomst veilig
gesteld. Heeft het veilig gesteld! Denk er over na en leer wat dit betekent. Het
bloed van Jezus Christus reinigt ons van al onze zonden.
Laten we bidden.
Gebed
Onze Vader, we danken u dat u ons heeft laten
vertellen wat de betekenis is van de dood van uw zoon. Help ons die mee te
nemen naar het centrum van ons leven, dat we het meenemen naar het centrum van
ons bewustzijn, zodat we ons goed herinneren wat hij voor ons betekent en het
ons ook echt veranderd naar het beeld van uw zoon, in wiens naam wij u bidden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten