Een tegencultuur van genade

Een tegencultuur van genade

A Counter-Culture of Grace
Lezen: Jakobus 3: 18 - 4: 1-12
Door Tim Keller gehouden op 10 januari 2010
In het engels te beluisteren op: http://sermons2.redeemer.com/sermons/counter-culture-grace

Samenvatting

Wanneer de boodschap van het Evangelie van Christus wordt ontvangen, creëert het potentieel voor de soort gemeenschap waar we naar verlangen. Maar in het algemeen lukt het ons niet zo’n gemeenschap te realiseren.  Wat zijn de belemmeringen voor zo’n soort gemeenschap en hoe kunnen we die belemmeringen overwinnen?

Extra bijbelse verwijzingen in deze preek zijn: Hebreeën 3:13, Romeinen 15:14, Romeinen 12:9; Johannes 17:20-24, Romeinen 15:1-3, Mattheüs 27:46.

Bijbeltekst

Jakobus 3: 18 - 4: 12

18 Waar in vrede wordt gezaaid, brengt gerechtigheid haar vruchten voort voor hen die vrede stichten.

Onderwerp u aan God

1 Waar komt al die strijd, waar komen al die conflicten bij u toch uit voort? Is het niet uit de hartstochten die strijd leveren in uw binnenste? 2 U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt. 3 En als u bidt ontvangt u niets, omdat u verkeerd bidt: u wilt alleen uw eigen hartstochten bevredigen. 4 Trouwelozen! Beseft u dan niet dat vriendschap met de wereld vijandschap jegens God betekent? Wie bevriend wil zijn met de wereld, maakt zich tot vijand van God. 5 Denk toch niet dat dit loze woorden zijn in de Schrift: ‘Hij die ons het leven gaf, maakt er vurig aanspraak op; 6 maar de genade die hij schenkt is nog groter.’ Daarom staat er: ‘God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade.’ 7 Onderwerp u dus aan God, en verzet u tegen de duivel, dan zal die van u wegvluchten. 8 Nader tot God, dan zal hij tot u naderen. Reinig uw handen, zondaars; zuiver uw hart, weifelaars. 9 Weeklaag, wees treurig en laat uw tranen vloeien. Laat uw lachen veranderen in droefheid en uw vreugde in somberheid. 10 Verneder u voor de Heer, dan zal hij u verheffen.

11 Spreek geen kwaad van elkaar, broeders en zusters. Wie kwaadspreekt van een ander of een ander veroordeelt, spreekt kwaad van de wet en veroordeelt de wet. En als u de wet veroordeelt, handelt u niet naar de wet, maar treedt u op als rechter. 12 Er is maar één wetgever en rechter: hij die bij machte is te redden of in het verderf te storten. Maar wie bent u, om uw naaste te veroordelen?

Preek

Het boek jakobus is een heel praktisch boek. Het vraagt aan je: als je echt het evangelie van Jezus Christus gelooft, wat voor soort leven zal dat dan tot gevolg hebben, wat voor praktijk zul je dan zien? En specifieker: wat voor soort gemeenschap creëert het, als mensen in het evangelie geloven?
In deze tekst wordt het vormen van een gemeenschap op de voorgrond gezet.
Het gaat in deze tekst over:

1. Het belang van een gemeenschap tussen mensen die in Jezus Christus geloven
2. Wat de belangrijkste barrières zijn om tot zo’n gemeenschap te komen
3. Hoe doorbreek je die barrières?

1.      Het belang van een gemeenschap tussen mensen die in Jezus Christus geloven

Het belang van een gemeenschap wordt direct in het begin van de tekst benadrukt. Wellicht valt het je in eerste instantie niet eens op. Kijk in vers 18:

“Waar in vrede wordt gezaaid, brengt gerechtigheid haar vruchten voort voor hen die vrede stichten.”

Woorden hebben vaak een brede betekenis. Het woord gerechtigheid, een van de belangrijkste woorden in de bijbel, betekent: recht zetten. Als je rechtvaardig bent, dan zet je iets recht. In sommige gedeelten van de bijbel betekent het ‘recht zetten met God’. Een rechtvaardig persoon betekent dan dat je recht voor God kan staan, dat je vergeving hebt. Op andere momenten heeft het woord rechtvaardig, een rechtvaardig mens, te maken met de relaties met de mensen om je heen, je buren en vrienden. Dat je rechtvaardig leeft, integer, met liefde.

Als Jakobus het woord rechtvaardig gebruikt, bedoelt hij beide betekenissen. Hij gebruikt de volledige lexicale betekenis van het woord: rechtvaardig staan voor God en rechtvaardige relaties hebben met andere mensen. Hij bedoelt er alles mee wat de Heilige Geest in jouw leven kan doen. Elk deel van je leven wordt gekenmerkt door rechtvaardigheid: je relatie met God, met jezelf, met anderen. Daarom is dit vers, vers 18, zo belangrijk. Hier vergelijkt Jakobus rechtvaardigheid, de super natuurlijke karakterverandering, met een gewas. Om een gewas te krijg heb je zaad nodig, een gewas komt voort uit zaad. Wat is het zaad voor die karakterverandering? Vrede stichten! Vrede stichten in deze context betekent niet alleen maar vrede stichten tussen mensen, maar het creëren van eenheid, van een harmonieuze gemeenschap. Vers 18 zegt dus: je zult nooit veranderen, je leven zal nooit veranderen, God en de Heilige Geest zullen hun veranderingen niet in je leven bewerkstelligen, tenzij je sterk  betrokken bent op een gemeenschap vol vrede, harmonie en eenheid.

Hier moeten we wel over spreken. We leven in een heel geïndividualiseerde samenleving. En dat individualistische zit ook diep in ons, we zijn er in opgegroeid en mee vergroeid. Jij bepaalt zelf wie je bent en wie je wilt zijn. Maar allerlei andere maatschappijen in de wereld, allerlei sociologen en ook de bijbel zeggen dat dat niet waar is. Je bent in de basis het product van je familie, van je omgeving. Je bent in de basis het product van je naaste omgeving. Een voorbeeld: we willen het niet graag horen, maar volgens sociologen zijn je overtuigingen veel meer het product van relaties dan het gevolg van rationeel nadenken. Je hebt de neiging die overtuigingen te geloven, of je vindt overtuigingen het meest waarschijnlijk van mensen die jij graag mag, die je bewondert en die jou bewonderen. Het is bewezen, of je het wil geloven of niet, dat je overtuigingen gebaseerd zijn op relaties en niet op verstandig nadenken.

Nog een voorbeeld, ik zet je nog een beetje onder druk ;)

Op verschillende plaatsen in de bijbel zie je dat als iemand iets ergs doet, een grove zonde begaat, de hele familie wordt gestraft. En wij, in de moderne westerse cultuur, vinden dat afschuwelijk. Maar gezond verstand, de sociale wetenschap en vrijwel alle andere maatschappijen in de wereld zeggen dat het onmogelijk is voor een mens om op een goede manier op te groeien tenzij de familie de persoon daar de mogelijkheden voor geeft. Zowel op een positieve manier, door te laten zien hoe je goed moet handelen, als negatief, door bepaalde dingen in te houden die een mens wel nodig heeft. Alleen wij geloven dat niet.

Nog een bewijs dat we het product zijn van onze families, relaties is dat we als tiener heel hard roepen dat we nooit zo gaan worden als onze vader of moeder. ‘k ga het anders doen’! En als je twintiger bent geloof je die illusie nog steeds. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer je merkt dat je net zo bent als de personen van wie je altijd hebt gezegd nooit zoals hem te willen zijn. Dat is nou eenmaal de manier waarop het gaat met mensen.

Nog een laatste voorbeeld.

In al die jaren dat Redeemer bestaat, zijn er al heel veel mensen geweest die zeggen dat hun leven veranderd is door Redeemer. Ze bedoelen ermee dat ze door het bezoeken van de kerkdiensten zijn veranderd. Maar let op. Er zijn veel mensen die zeggen dat hun leven veranderd is, maar hun leven is nog steeds hetzelfde als voorheen. Ze zijn niet veranderd. Ze worstelen nog met dezelfde zonden, dezelfde verzoekingen. Ze leven niet beter, ze vóelen zich beter dan voorheen. Hoe komt dat?

De bijbel zegt dat we anderen moeten eren, hun zorgen moeten delen, hun zonden moeten vergeven als ze tegen je hebben gezondigd…dat kun je hier in deze grote kerk helemaal niet doen! Hoe geïnspireerd je hier ook raakt, die dingen kun je hier niet doen. Misschien een klein beetje, maar hier kun je niet je zonden aan een ander belijden, elkaar terecht wijzen (Romeinen 15:14, hebr. 3:13), elkaar innig liefhebben (Rom. 12: 9), je bezittingen delen… al die dingen kun je hier niet doen. Dat komt omdat je hier niet in een gemeenschap bent maar in een aggregatie. Je wordt hier geïnspireerd, je voelt je beter, maar feitelijk wordt je hier geen beter mens. Want dat kan alleen binnen een gemeenschap gebeuren. Real life is meeting! Echt leven ontstaat door ontmoeting.

Je wordt beïnvloed door de mensen waar je binnen een gemeenschap mee omgaat, door samen te eten, te spelen, door samen te praten, raad te vragen en te geven, in levende lijve, face to face…in de gemeenschap waar je regelmatig bent, daar verander je en wordt je gevormd. Daarom is er geen karakterverandering mogelijk als je niet diep betrokken bent binnen een gemeenschap.

Dit is eigenlijk een heel pragmatisch aspect: wil je veranderen, maak deel uit van een gemeenschap. Maar er is ook een niet-pragmatisch aspect, een heel rpincipeel aspect waarom een gemeenschap zo belangrijk is. In de eerste vier verzen van de Bijbeltekst is iets verrassends te zien.  Het gaat daar over conflicten die er zijn. Waar komen die vandaan, vraagt Jakobus zich af. Hij is er van ontdaan dat er conflicten en gevechten zijn binnen de kerk. Er zijn dus twee manieren waardoor het je niet lukt om deel uit te maken van een christelijke gemeenschap. De eerste manier is door er gewoon geen één te zoeken, doordat je bijvoorbeeld te druk bent. En de andere manier is door te vechten, conflicten te zoeken.

Kijk wat er over die strijd uit vers 1 gezegd wordt in vers 4:

1 Waar komt al die strijd, waar komen al die conflicten bij u toch uit voort? Is het niet uit de hartstochten die strijd leveren in uw binnenste? 2 U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt. 3 En als u bidt ontvangt u niets, omdat u verkeerd bidt: u wilt alleen uw eigen hartstochten bevredigen. 4 Trouwelozen! Beseft u dan niet dat vriendschap met de wereld vijandschap jegens God betekent? Wie bevriend wil zijn met de wereld, maakt zich tot vijand van God.

Er wordt gesproken over ‘vriendschap met de wereld’. Dat is die strijd! En wat is ‘vijandschap jegens God’? Dat is de strijd. Weet je waarom?

In Johannes 17: 20-24, zegt Jezus als hij bidt tot zijn Vader:

20 Ik bid niet alleen voor hen, maar voor allen die door hun verkondiging in mij geloven. 21 Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden. 22 Ik heb hen laten delen in de grootheid die u mij gegeven hebt, opdat zij één zijn zoals wij: 23 ik in hen en u in mij. Dan zullen zij volkomen één zijn en zal de wereld begrijpen dat u mij hebt gezonden, en dat u hen liefhad zoals u mij liefhad. 24 Vader, u hebt hen aan mij geschonken, laat hen dan zijn waar ik ben. Dan zullen zij de grootheid zien die u mij gegeven hebt omdat u mij al liefhad voordat de wereld gegrondvest werd.

‘Dan zullen zij volkomen één zijn en zal de wereld begrijpen dat u mij hebt gezonden’. Weet je wat Jezus daarmee wil zeggen? Argument nummero één dat ik je geeft om de wereld te laten zien wie ik ben, is de schoonheid en de diepte van jullie liefde voor elkaar. En als het jullie niet lukt om deel uit te maken van een sterke christelijke gemeenschap, door onverschilligheid of door conflicten, is dat ‘vijandschap jegens God’. Je vertrapt daarmee het belangrijkste argument dat je hebt voor de wereld om te laten zien wie God is.

Dus: er zijn praktische én principiële redenen waarom gemeenschap zo belangrijk is, volgens de bijbel.

2.      Wat de belangrijkste barrières zijn om tot zo’n gemeenschap te komen?

In het Bijbelgedeelte worden twee barrières genoemd. De ene is de oorzaak waardoor er geen gemeenschap ontstaat en de andere is de oorzaak van die oorzaak ;). De ene is de directe oorzaak en de andere ligt daar nog weer onder.

De eerste oorzaak lees je in vers 2:

U verlangt naar iets, maar krijgt het niet.

Wat veroorzaakt strijd en conflicten, wat het gebrek aan gemeenschap? Je wilt iets…Dat lijkt nogal eenvoudig. Maar het Griekse woord voor ‘iets willen’ is ‘hedonai’, waar ons woord ‘hedonisme’ van is afgeleid. Dat betekent dat je jezelf een plezier doet. Je leidt een leven waarmee je jezelf een plezier doet. Jouw comfort, jouw gemak, jouw controle is belangrijker dan die van iemand anders. Jouw behoeften zijn belangrijker dan de mensen om je heen.

Wat ik nu ga vertellen klinkt heel simpel en eenvoudig en bekend. Misschien denk je wel: ‘ok, vertel me nu iets wat ik nog niet weet, iets belangrijks’. Maar dit is belangrijk. De essentie is dat jij jezelf een plezier doet en dat doe ik ook. Op honderden verschillende maniertjes zet ik elke dag mijn plezier, mijn comfort, mijn gemak boven dat van anderen. Dat is de reden waarom het ons niet lukt een gemeenschap te zijn.

Er zijn twee manieren om te leven, elke dag krijg je honderden gelegenheden om hieruit een keuze te maken:

1. My life for yours, your needs above mine, mijn leven is voor jou, jouw behoeften zijn belangrijker dan die van mij.
2. My life for me, my needs above yours, mijn leven is voor mij, mijn behoeften zijn belangrijker dan de jouwe

Een mooi voorbeeld waarin dit zichtbaar wordt zie je bij een kind. Geen enkel kind kan in leven blijven tenzij de moeder haar leven, haar behoeften voor dat kind aan de kant zet. Wij leven allemaal alleen maar door dat iemand deze principes heeft gevolgd. Jouw ouders hebben 18 jaar lang hun eigen leven, hun gemak, hun geld vaarwel gezegd. Het eerste principe, my life for yours, geeft leven. Maar weiger je uit dat principe te leven en gaat het jou om het tweede principe, dan sterf je een spirituele dood. Het is hemel of hel.

Honderd keer per dag heb je de keus vanuit welk principe je met de mensen om je heen wilt omgaan. Op basis van ‘mijn leven is voor mezelf’ zul je een irritant persoon negeren of ontwijken. Op basis van ‘mijn leven is voor jou’ zul je zo iemand sympathiek te gemoet treden en aandacht aan hem geven.

Het doden van je individuele behoeften leidt tot de opstanding van de gemeenschap. Als je je eigen behoeften aan de kant zet voor een ander voor een kort moment, zul je al een ‘dankjewel’ te horen krijgen. Op dat moment ontstaat er al gemeenschap! Want ‘dank je wel’ betekent ‘ik ben je dankbaar en erken je dienst aan mij’. Je hebt iets van je onafhankelijkheid afgelegd, er is een klein soort verbond ontstaan. Dat hoort bij de hemel. Niet bij de hel.

Denk aan het boek/ de film ‘Les Miserable’. Op het moment dat Valjean, aan het eind van het verhaal,  het leven spaart van Javier, ontvangt Javier genade. Valjean zet zijn eigen leven op het spel door Javier niet te doden. Maar Javier pleegt daarna zelfmoord! Hij kan niet leven met het idee dat er een verbond is ontstaan tussen hem en Valjean. Javier leefde vanuit het principe dat zijn leven van hemzelf was. Het stukje gemeenschap dat er ontstond paste daar niet bij. Hij verloor zijn onafhankelijkheid. Dat wilde hij niet, dus moest hij wel zelfmoord plegen.

In de hemel verliest iedereen zijn onafhankelijkheid. Iedereen is daar vol vreugde aan het dienen en zegt ‘dank je wel’ en iedereen wordt steeds gelukkiger. Maar in de hel zegt iedereen: ‘ik vraag niets van jou, jij ook niet van mij.’ Dat is de meest eenzame plek van het universum.

Zie je dat het breekpunt voor gemeenschap is dat jij jezelf wilt plezieren?! Dat is je levensprincipe. Dat is de oorzaak van de conflicten. Maar wat is de oorzaak van deze oorzaak?

De oorzaak van de oorzaak is trots.

Vers 6-10:

‘God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade.’ 7 Onderwerp u dus aan God, en verzet u tegen de duivel, dan zal die van u wegvluchten. 8 Nader tot God, dan zal hij tot u naderen. Reinig uw handen, zondaars; zuiver uw hart, weifelaars. 9 Weeklaag, wees treurig en laat uw tranen vloeien. Laat uw lachen veranderen in droefheid en uw vreugde in somberheid. 10 Verneder u voor de Heer, dan zal hij u verheffen.

De oplossing om het afbreken van de gemeenschap te voorkomen is nederigheid, want de oorzaak ervan is dus trots.

Jonathan Edwards schreef het boek ‘Thoughts on Revival’, één van zijn minder bekende boeken.  De reden dat hij het boek schreef was dat hij 2 of 3 opwekkingen mee maakte in zijn stad, waarbij de gemeenschap tussen mensen prachtig was, men hield van elkaar. Maar elke keer hield de opwekking geen stand door conflicten. Conflicten, gevechten, gebekvecht, oorlogsverklaringen, strijd, tegenstellingen lieten de opwekking sterven. Dus schreef hij het boek waarin hij beschrijft dat de oorzaak van deze strijd geestelijke trots is. Hij beschrijft wat geestelijke trots en geestelijke nederigheid is.

Hij geeft een lijstje van 6 punten waaraan je geestelijke trots en geestelijke nederigheid kunt herkennen.

1. Geestelijke trots maakt je meer bewust van andermans fouten, terwijl geestelijke nederigheid ervoor zorgt dat je je meer bewust bent van je eigen fouten dan die van de ander.
2. Als gevolg van nummer 1 zal een geestelijke trots persoon, als hij spreekt over de fouten van een ander, op een minachtende manier daarover spreken. Maar een nederig persoon zal, elke keer áls hij al spreekt over andermans fouten dat doen op een barmhartige, genadige manier.
3. Trotse mensen scheiden zich af van mensen op wie ze kritiek hebben of van wie zij kritiek hebben ontvangen. Ze vermijden hen. Nederige mensen blijven verbonden met de mensen ook al verloopt de relatie moeilijk.
4. Een trots persoon is dogmatisch op elk punt van het geloof. Ze kunnen geen onderscheid maken tussen belangrijke en onbelangrijke punten, want voor een trots persoon is elk punt dat hij gelooft belangrijk.
5. Een trots persoon houdt ervan conflicten aan te gaan want hij wil winnen óf vermijdt juist de confrontatie omdat hij bang is voor het gevecht. Een nederig persoon confronteert alleen als het nodig is. Als je té veel houdt van confronteren of confronteren haat omdat je er bang voor bent, ben je niet nederig. Trotse personen confronteren te veel of te weinig, nederige mensen alleen als het nodig is.
6. Een trots persoon is vaak ongelukkig en heeft medelijden met zichzelf. De reden daarvoor is dat ze vaak vervuld zijn met medelijden met zichzelf doordat

a.      Ze heel zeker zelf weten hoe het leven zou moeten verlopen

b.      Ze er zeker van zijn dat ze een goed leven verdienen

Nederige mensen zeggen dat ze het verdienen te worden afgewezen, maar dat ze alleen leven dankzij Gods genade. Hij weet wat het beste is voor mij. Hij heeft geen zelfmedelijden.

Terug naar de bijbel tekst. ‘Verneder u voor de Heer’, wat betekent dat? Kijk naar wat hierboven beschreven is over nederigheid. Nederige mensen spreken niet snel over andere mensen, maar als ze dat doen, doen ze dat respectvol en genadig, ook over hun fouten; ze blijven verbonden met mensen met wie ze een moeizame relatie hebben; ze zijn flexibel en niet rechtlijnig-dogmatisch; ze zijn niet bang om te confronteren, maar houden er niet van. Ze doen het voorzichtig want ze hoeven niet te winnen; ze hebben geen zelfmedelijden, lopen niet te klagen over hun leven.

Hoe doe je dit dan? Zie je dat waar arrogantie is, de vorm van trots die wij arrogantie noemen, dat dat een gemeenschap-doder is? Maar zie je ook dat de vorm van trots die wij ‘lage zelfwaardering’ noemen, dat dat ook een gemeenschap-doder is? Ja, je leest het goed. Er is een vorm van trots, die de bijbel trots noemt en die wij lage zelfwaardering noemen, die niet goed is voor de gemeenschap. Een persoon met een lage zelfwaardering is altijd met zichzelf bezig, met zijn falen, zijn verlegenheid, incompetentie, met hoe slecht hij is. Het gaat dan altijd over jezelf. Over het principe: ‘your life for me’. Je bent steeds op jezelf gefocust, over jezelf aan het nadenken. En dat doodt de gemeenschap, want het gaat niet om de behoeften van de ander, maar om die van jou. Zowel bij een meerderwaardigheidscomplex als bij een minderwaardigheidscomplex sta jij zelf centraal. Het gaat nog steeds om ‘my life for me’ en niet ‘my life for yours’.

3. Hoe breken we door die barrière heen?

Hoe ontwikkelen we nederigheid? Je moet in elk geval wel duidelijk in de gaten hebben dat wat de bijbel ‘nederigheid’ noemt, iets anders inhoudt dan wat we in de wereld ‘nederig’ vinden. Wij vinden nederig: verlegenheid en een gebrek aan zelfvertrouwen. Maar dat zie je in dit Bijbelgedeelte helemaal niet terug. Kijk eens in vers 6 en 7:

Daarom staat er: ‘God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade.’ 7 Onderwerp u dus aan God, en verzet u tegen de duivel, dan zal die van u wegvluchten.

Zie je dat? ‘Verzet je tegen de duivel.’ Ik weet dat veel mensen tegenwoordig niet meer in het bestaan van een duivel geloven. Maar besef eens wat Jakobus hier zegt. Als je gelooft in de duivel, dan weet je dat het de grootste, slechtste kracht is die er bestaat. Een groter kwaad is er niet. En dan staat er dus dat als je nederig bent, je de duivel kan weerstaan. Als je niet bang bent voor de duivel, hoef je nergens bang voor te zijn. Dat lijkt niks te maken hebben met nederigheid, maar dat heeft het dus wel! Mozes ging naar de Farao en zei hem zijn volk te laten gaan. Zet dat eens in de sociaalhistorische context. Mozes ging naar de machtigste man op aarde van dat moment en zei hem zijn gratis krachten, de basis van de economie, nú te laten vertrekken, onvoorwaardelijk. En van Mozes wordt gezegd dat hij de nederigste man op aarde is! Mozes was niet moedig en durfde het niet aan hoewél hij nederig was. Nee, hij was moedig omdát hij nederig was!

We hebben nederigheid alleen nog maar beschreven, nog niet gedefinieerd. Dit is de bijbelse definitie van nederigheid: nederigheid is niet dat je minder van jezelf denkt, maar minder aan jezelf denkt, minder gefocust zijn op jezelf, minder naar jezelf kijken. Dat kan doordat je vanbinnen uiterst zeker bent van je eigen waarde voor God en dat God zorgt voor de omstandigheden in jouw leven. Nederigheid is niet een gebrek aan zekerheid. Van binnen ben je juist uiterst zeker van jezelf en de waarde die je hebt en dat God voor jouw leven zorgt.

Daarom kan een nederig mens het aan, kan hij vergeven en genadig zijn als iemand hem aanvalt of lelijke dingen van hem zegt. ‘I don’t care, God cares’. Hij weet wie hij is, hij weet dat hij waardevol is. Als jij mij belastert, dan kan ik dat daardoor hanteren.

Vriendelijkheid, vergevingsgezindheid, eerbied, anders durven zijn, laten een gebrek aan het concerteren op jezelf zien, doordat je van binnen weet wie je bent. Het is geen gebrek aan zekerheid. Een trots persoon heeft dat gebrek wel van binnen. Die voelt zich altijd aangevallen, heeft het gevoel dat hij zijn rechten niet krijgt, heeft altijd het gevoel van ‘wat zal mij nu weer overkomen’. Dat is trots. Dat maakt dat het verschil er is tussen trotse en nederige mensen zoals beschreven in die zes punten hierboven.

Hoe krijg je die vrede van binnen, die je nodig hebt om nederig te zijn, die je nodig hebt om een echte gemeenschap te kunnen vormen?

De rest van hoofdstuk 4 vertelt ons twee dingen die je moet weten om te groeien in die nederigheid:

1. De enorme liefde die God voor jou heeft
2. Het omgekeerde principe dat het hart van het universum vormt

1. De enorme liefde die God voor jou heeft.
Kijk in vers 4:

4 Trouwelozen! Beseft u dan niet dat vriendschap met de wereld vijandschap jegens God betekent?

Het woord ‘trouwelozen’ is lastig te vertalen omdat het verwarring wekt. In het Engels staat er ‘you adulteress peole’, wat betekent: jullie overspelige mensen. Eigenlijk had het vertaald moeten worden met ‘aldulteresses’, wat  ‘overspeelster’ betekent, de vrouwelijke vorm. Dat brengt de verwarring want Jakobus spreekt mannen en vrouwen in de kerk aan. De hele kerk spreekt hij aan. Waarom spreekt hij dan mannen én vrouwen aan met dat vrouwelijke woord ‘overspeelster’? Jakobus refereert hier aan een van de bijzonderste dingen uit de bijbel. God houdt niet alleen van ons zoals een herder van zijn schapen. Hij houdt niet slechts van ons op de manier zoals een vader van zijn kinderen houdt. God houdt van ons zoals een man houdt van zijn vrouw. Geestelijk gezien is God onze echtgenoot. En als wij zondigen, plegen wij geestelijk overspel.

Dat is ook wat dat cryptische vers 5 betekent:

Denk toch niet dat dit loze woorden zijn in de Schrift: ‘Hij die ons het leven gaf, maakt er vurig aanspraak op;

Daar wordt gesproken over ‘het leven dat hij ons gaf’. In het Engels: ‘the spirit’, de geest. Hij is jaloers op ons. Dat woord ‘jaloers’ is, als het voor mensen gebruikt wordt, vaak heel negatief geladen. Maar bij God is dat nooit het geval. Als God jaloers is, betekent dat dat Hij verlangt naar jouw liefde op net zo’n manier als een echtgenoot verlangt naar de liefde van zijn vrouw. Het is verbazingwekkend hoe gedurfd dit is! Hij verlangt naar onze liefde! Maar dat is nog niet alles.

2. Het omgekeerde principe dat het hart van het universum vormt.

In vers 6 staat:

God keert zich tegen hoogmoedigen, maar aan nederigen schenkt hij zijn genade.

En in vers 10:

Verneder u voor de Heer, dan zal hij u verheffen.

Hier laat Jakobus het ‘principe van omkering’ (upside down principle) zien dat we in de bijbel steeds weer tegen komen. De bijbel zegt dat wie zich vernederd, verhoogt zal worden en wie zich verhoogd zal worden vernederd. De laatste zal de eerste zijn, de eerste de laatste. Wie zijn leven vindt, zal het verliezen, wie het verliest zal het vinden.

Dit betekent dat als je je leven voor God aflegt, als je zegt dat je Hem wil volgen ongeacht de consequenties, als je honderd keer per dag je leven aflegt ten gunste van ander mensen…Als je je leven aflegt en sterft aan je eigen kracht en je eigen controle, als je je leven aflegt voor God en andere mensen, krijg je je leven terug voor altijd!

Maar als je zelf de controle en zekerheid wilt vasthouden, je leven niet wilt afleggen, je niet dienstbaar wilt zijn, maar je wilt dat andere mensen jou dienen, zal je leven meer op dat van de satan gaan lijken en wordt je leven steeds meer een hel. Wie zijn leven wil verliezen, zal het vinden; wie het wil vinden zal het verliezen. De weg omhoog gaat omlaag en de weg omlaag gaat omhoog.

De manier om je eeuwig goed te voelen over jezelf is door toe te geven dat je een hopeloze zondaar bent, door tot in keer te komen en te zeggen dat God alle recht heeft om je naar de hel te sturen, maar dankzij dat Jezus Christus je heeft geaccepteerd, kom je daar niet. En weet, voel, geloof, ervaar dat Hij je geaccepteerd heeft! Als je dat begint te begrijpen, kan de nederigheid in je beginnen te groeien. En dat geeft je de ongelofelijke zekerheid van je waarde voor Hem en dat Hij zorgt voor jou en voor je leven. Als dit in je begint te groeien stelt je dat in staat om anderen aan te moedigen, te vergeven. Het stelt je in staat je leven aan de kant te zetten voor anderen. Het zorgt voor een soort krachtenveld om je heen waardoor je gemeenschap kunt stichten met de mensen om je heen.

Als ik zeg dat dit het centrum is van het universum, dan zeg ik daarmee ook dat het het hart is van de geschiedenis. Over de Drie-eenheid, die er al was voor het ontstaan van het universum, de Vader, Zoon en Heilige Geest, wordt ons al verteld wat zij deden in eeuwigheid. Zij dienden elkaar, hadden elkaar lief, verheerlijkten elkaar. Wat betekent het dat zij elkaar verheerlijkten? De Vader verheerlijkte de Zoon en de Zoon verheerlijkte de Vader, zei Jezus. Dat tekent: elkaar liefhebben, eer geven. Dat was en is het innerlijke leven van de Drie-eenheid en dat is de reden dat God de wereld schiep. De wereld waarin het moest gaan om ‘my life for yours’, mijn leven voor het jouwe. Het innerlijke leven van de Drie-eenheid is de enige basis waarop het leven kan worden geleefd. Als de wereld perfect was gebleven, had iedereen zijn leven altijd voor een ander aan de kant gezet. Maar nu is er zonde. Zonde is: ik leef voor mezelf. Ik wil de eerste zijn, niet de tweede. Ik wil niet dienen, ik wil dat anderen mij dienen. Ik wil God niet dienen, ik wil zelf de leiding hebben. En daar komen alle problemen vandaan: racisme, familieproblemen, gebrokenheid, oneerlijkheid…Dat is zonde. Ik ben van mezelf.

Maar wat heeft God gedaan? In Jezus Christus zien we het ultieme: ‘Mijn leven voor dat van jou’. We zien de grootste daad van nederigheid. God kwam naar de aarde in Jezus Christus en liet zijn heerlijkheid achter zich.

Romeinen 15:1-3:

Wij, de sterken, moeten de zwakken in hun kwetsbaarheid helpen en niet ons eigen belang dienen. 2 Laat ieder van ons zich richten op het belang van de ander, op wat goed en opbouwend voor hem is. 3 Ook Christus zocht niet zijn eigen belang; integendeel, er staat geschreven: ‘De smaad van wie u smaadt, is op mij neergekomen.’

Dat Christus niet zijn eigen belang zocht maar dat van ons, is het grootste understatement in de bijbel. Hij kwam naar de aarde en gaf zijn glorie en kracht, zelfs zijn leven op voor jou. Hij betaalde de straf, de boete voor jou.

Het kan goed zijn dat je op dit punt zegt dat je snapt wat Jakobus bedoeld, dat je je leven moet geven, maar dat je zegt dat je niet op die manier kan leven. Kijk dan naar vers 6:

…maar de genade die hij schenkt is nog groter.

Dat betekent dat Jezus leefde zoals beschreven staat in vers 6-8. Hij vernederde zichzelf. Hij weerstond de duivel en die vluchtte weg voor hem. Hij leefde het leven zoals in vers 6 en 7 staat in jouw plaats. Maar dan wat er staat in vers 8:

8 Nader tot God, dan zal hij tot u naderen.

Aan het kruis naderde God niet tot Jezus. Hij werd door God verlaten en riep dat ook uit aan het kruis. Dat was de straf, de boete die jij en ik verdienden, omdat wij zeggen dat ons leven van onszelf is. We zagen al dat dat eenzaamheid brengt. Jezus ervoer die eenzaamheid aan het kruis, hij werd door iedereen verlaten, zelfs door God.

Daardoor kan, als wij op een niet-perfecte manier naderen tot God, nederig zijn, anderen dienen, de duivel weerstaan, Hij toch tot ons nadert, omdat Jezus stierf in onze plaats.  Hij legde zijn leven af voor jou en mij.
En weet je, de enige plaatst waar dat allemaal samen komt, de enorme liefde van Hem voor jou, het omkeer-principe dat het hart is van het universum, is te lezen in het deel uit Johannes 17 wat al eerder is gelezen.

20 Ik bid niet alleen voor hen, maar voor allen die door hun verkondiging in mij geloven. 21 Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden. 22 Ik heb hen laten delen in de grootheid die u mij gegeven hebt, opdat zij één zijn zoals wij: 23 ik in hen en u in mij. Dan zullen zij volkomen één zijn en zal de wereld begrijpen dat u mij hebt gezonden, en dat u hen liefhad zoals u mij liefhad. 24 Vader, u hebt hen aan mij geschonken, laat hen dan zijn waar ik ben. Dan zullen zij de grootheid zien die u mij gegeven hebt omdat u mij al liefhad voordat de wereld gegrondvest werd.

‘….en dat u hen liefhad zoals u mij liefhad!’  Zie je dat in dit vers alles bij elkaar komt? Jezus legde zijn glorie en zijn leven af. My life for yours! Hij bewijst dat dit de manier is hoe wij allemaal moeten leven. Hij vernederde zichzelf en werd daarna verhoogd.

Als jij jezelf vernedert zul je dit weten: in Jezus Christus houdt God van jou, zoals Hij van Jezus houdt. Als ik hierover nadenkt, ontstaat er bij mij een explosie in mijn hart. Probeer het ook! Hoeveel houdt de Vader van de Zoon? Wat voor eer en verheerlijking krijgt de Zoon voor alles wat hij heeft gedaan? Dat is de liefde die jij krijgt, zo kijkt Hij naar jou, als jij in Hem gelooft. Laat dat landen in je hoofd en je hart. Tot je de zekerheid krijgt dat je waardevol bent voor God en dat Hij alles in je leven uitwerkt zodat het je ten goede komt. Als die zekerheid in je groeit, heb je de goede houding om nederig te zijn, waardoor je je niet focust op jezelf, maar de ander kunt dienen.

Verneder u voor de Heer, dan zal hij u verheffen.